تاریخ دوله آل سلجوق

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تاریخِ دولَة آلَ سَلجوق
(یا: زُبْدَة النُّصْرَة‌ و نُخْبَة‌ الْعُصْرَة) کتابی‌ به‌ عربی‌ در تاریخ‌ سلجوقیانِ‌ عراق از فتح‌ بن‌ علی‌ بنداری‌ اصفهانی‌ (۵۸۶ـ۶۴۳ق). این‌ کتاب‌ در اصل‌ گزیده‌ای‌ از نُصرة الفَتْره و عُصرة الفِطره عمادالدین محمد اصفهانی‌ است که‌ آن خود نیز ترجمه‌ و تکمله‌ای‌ بر فتور زمان‌الصدور و صدور زمان‌الفتور انوشیروان‌ بن‌ خالد (۵۳۲ق) است‌. بنداری‌ در این‌ کتاب،‌ علاوه‌ بر حذف‌ پاره‌ای‌ موضوعات‌ فرعی‌ و ادبی‌ همچون‌ رساله‌ها، خطبه‌ها و اشعار که‌ جنبۀ‌ تاریخی‌ کمتری دارند، سعی‌ در روان‌ نویسی‌ متن‌ عماد داشته‌ و بسیاری‌ از سجع‌ها و عبارات‌ پیچیدۀ‌ کتاب‌ را که‌ موجب‌ ایهام‌ می‌شده‌، به‌ نثری‌ ساده‌ تبدیل‌ کرده‌ و در عین‌ حال‌ کوشیده‌ است تا مایه‌های‌ ادبی‌ و نثر عماد را نیز حفظ‌ کند. از آن‌جا که‌ اصل‌ کتاب‌ فتور زمان‌الصدور را‌ انوشیروان‌، وزیر سلطان‌ محمود سلجوقی‌، نوشته‌، از جهت‌ تاریخی‌ این کتاب حائز اهمیت‌ است‌. این‌ اثر برای‌ نخستین‌ بار به‌ کوشش‌ هوتسما (لیدن‌، ۱۸۸۹) و سپس‌ در قاهره‌ با عنوان تاریخ‌ دولة آل‌ سلجوق به‌ چاپ‌ رسید. در ۱۹۷۴ محمد عزاوی‌ کتاب‌ را با عنوان‌ اصلی‌ آن‌ یعنی‌ زُبدةالنصرة... در قاهره‌ منتشر ساخت‌. ترجمه‌ای‌ نه‌ چندان‌ شایسته‌ از کتاب‌ به‌ زبان‌ فارسی‌ در دست‌ است‌.