تیاتر کودکان و نوجوانان
تئاتر کودکان و نوجوانان
تئاتر کودک و نوجوان، اهدافی سه گانه را دنبال می‌کند: ۱. سرگرمی ۲. آموزش ۳. رشدِ طیفی از جامعه. در ایران، نخستین‌بار علینقی وزیری نمایش‌نامه‌ای را با عنوان سروش ونیلا اثر هومبردونیک برای این قشر ترجمه کرد و خود نمایش‌نامه‌ای با عنوان روز پذیرایی برای کودکان نوشت که در اجراهای متعددش موفق بود. در سال ۱۳۰۹ش، معلم کم‌آزار به قلم مسعود فرزاد منتشر شد. در این هنگام جبار باغچه‌بان در شیراز در کودکستان دست به تألیف و اجرا و بعد چاپ چند نمایش‌نامه برای کودکان می‌زند. نمایش‌نامه‌هایی چون: گرک و چوپان، خانم خزوک و پیروترب. تا سال ۱۳۳۰ش، تنها چند مقاله و نمایش‌نامه در این زمینه چاپ می‌شود. از این سال به بعد، تئاتر برای کودکان و با همکاری کودک و نوجوان در مدارس گسترش می‌یابد و مجموعه «نمایش‌نامه‌های مدراس» از آثار این دوران است. در دهۀ ۴۰، با پای‌گیری و تأسیس «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»، تئاتر به عنوان یک شاخۀ آموزشی پذیرفته می‌شود. هدف مرکز تئاتر کانون از ابتدا تهیه و ارائۀ بهترین نمایش‌نامه‌ها برای کودکان و نوجوانان و سپس آموزش تئاتر به آن‌ها قلمداد می‌شود و شاپرک خانم، نوشتۀ بیژن مفید و به کارگردانی «دان لافون» فرانسوی را تولید می‌کند. مرکز تئاتر کانون، در فروردین ماه ۱۳۵۱ فعالیت تئاتری خود را آغاز و طی یک سال، نمایش‌های ترب، کوتی موتی و خورشید خانم آفتاب کن را به‌صورت مکرر در ۲۱ کتابخانه در تهران و ۱۷ کتابخانه در شهرستان‌ها به نمایش می‌گذارد. به علاوه، مرکز تئاتر کانون، اقدام به ایجاد کلاس‌های تئاتر در کتابخانه‌ها می‌کند. همزمان با این کانون، در مراکز زیر نیز فعالیت‌هایی در این زمینه به چشم می‌آید: فوق برنامۀ وزارت آموزش و پرورش، سازمان پیش آهنگی، سازمان جوانان شیر و خورشید ایران، کاخ‌های جوانان، گروه‌های وابسته به ادارۀ فرهنگ و هنر، مراکز رفاه خانواده وابسته به سازمان بهزیستی کشور. افزون بر جشنوارۀ عروسکی کانون پرورش فکری، جشنواره‌های دیگری نیز عهده‌دار تئاتر برای کودک و نوجوان هستند، ازجمله: جشنوارۀ سراسری تئاتر کودک و نوجوان همدان، جشنواره سراسری تئاتر دانش‌آموزی وزارت آموزش و پرورش، جشنواره سراسری تئاتر سوره (بخش ویژه)، جشنواره سراسری بچه‌های مسجد (بخش ویژه)، جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران (بخش ویژه)، جشنواره سراسری تئاتر مدارس شاهد، جشنواره سراسری تئاتر کودکان و نوجوانان مراکز نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران، جشنواره سراسری تئاتر کودکان و نوجوانان شرکت ملی نفت ایران، جشنواره استانی تئاتر کودکان و نوجوانان تربت حیدریه، جشنواره استانی تئاتر کودکان و نوجوانان فرهنگسر‌اها. امروزه تئاتر کودکان و نوجوانان با سه گرایش عمده در عرصۀ هنر فعال است: ۱. تئاتر برای کودک و نوجوان ۲. تئاتر با همکاری کودک و نوجوان ۳. تئاتر در مورد کودک و نوجوان.