رسایل المحقق الکرکی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

رَسائِلُ المُحَقق‌الکَرَکی
نوشته‌هایی در حد رساله و یا حتی کمتر، در علوم مختلف و بیشتر فقه امامیه، تألیف علی بن حسین کرکی معروف به محقق ثانی. نوشته‌های به جای مانده در این زمینه بسیار است و شاید شمار آن‌ها از شصت نیز بگذرد. شماری بسیار از نسخه‌های خطی چنین نوشته‌هایی نیز در کتابخانه‌ها، به‌ویژه کتابخانه‌های معروف ایران و عراق نگهداری می‌شود؛ اما محتمل است که برخی از آن‌ها از بین رفته باشند. برخی از این رساله‌ها مانند رسالة جعفریه (چاپ سنگی، ۱۳۱۴ق) چنان مورد توجه قرار گرفتند که شروحی بسیار بر آن نوشته شد. این رساله را حتی حسن بن غیاث‌الدین استرآبادی در زمان محقق ثانی به فارسی ترجمه کرد. برخی از این رساله‌ها دربارۀ منصب شیخ‌الاسلامی او در دورۀ شاه‌اسماعیل اول صفوی و نیز منصب نایب‌الامامی او در دورۀ شاه طهماسب اول صفوی است؛ زیرا او در این موقعیت اجتماعی، ناچار بود که در باب مسائل روز، نظریه‌های خود را به نحوی مستدل، همراه با رد نظریه‌های رقیب، به تحریر درآورد. رسالة فی صلاةالجمعه نیز از این دست است. رساله‌هایی را که در پاسخ به مسائلی که در حوزۀ سلطنت صفوی مطرح می‌شد، مانند رسالۀ جوابات‌الشیخ حسین بن مفلح صیمری، باید از این دست رساله‌ها شمرد. برخی رساله‌ها، نیز موضوع مناظرات شدیدی است که بین او و مخالف سرسخت و بی‌پروایش، شیخ ابراهیم قطیفی، جاری بود، که گاه به تبادل چند رساله می‌انجامید. از این دست است رسالۀ قاطعة‌اللجاج فی حل‌الخراج یا رسالة رضاعیّة (چاپ سنگی، ۱۳۱۵ق). مجموعۀ رسائل محقق ثانی، با تحقیق و تصحیح محمد حسون گردآوری شده و به‌چاپ رسیده است (قم، ۱۴۰۹ق). این اثر ۲جلدی دربردارندۀ ۳۵ رساله است.