جامی، عبدالرحمان (خرجرد ۸۱۷ ـ هرات ۸۹۸ق)

عبدالرحمان جامی;
زادروز	خرجرد ۸۱۷ق;
درگذشت	هرات ۸۹۸ق
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	شاعر و ادیب
شغل و تخصص های دیگر	عارف
سبک	عراقی
آثار	رساله کبیر، بهارستان، شواهدالنبوه
گروه مقاله	ادبیات فارسی

(مشهور به خاتم‌الشعرا) شاعر، ادیب و عارف ایرانی. در آغاز جوانی با خانواده‌اش به هرات کوچید و در آن‌جا نزد مولانا جنید اصولی، مولانا خواجه علی سمرقندی و مولانا شهاب‌الدین محمد جاجرمی شاگردی کرد. سپس به سمرقند رفت و از قاضی‌زادۀ رومی درس آموخت. پس از بازگشت به هرات به سیر و سلوک و عرفان روی آورد و به سعدالدین کاشغری، از بزرگان طریقت نقشبندیه، دست ارادت داد و پس از او به ناصرالدین عبیدالله احرار پیوست. جامی با جهان‌شاه قراقویونلو، اوزون حسن آق‌قویونلو و یعقوب‌بیگ آق‌قویونلو، سلطان‌محمد فاتح و بایزید اول عثمانی نوشت‌وخواند داشت و برخی آثارش را به‌نام ایشان نوشت. نخستین دیوان او، که به تقلید از امیرخسرو دهلوی به سه قسمت تقسیم شده، به ابوسعید گورکانی اهدا شده است. جامی آخرین شاعر بزرگ سبک عراقی به‌شمار می‌رود. در غزل و مثنوی پیرو امیرخسرو بود. از او مرثیه‌ای به مناسبت سال درگذشت فرزندش به‌جا مانده که در شناخت روحیه و چگونگی نگرش او به جهان اهمیت دارد. مداح خاندان رسالت نیز بود. قدیم‌ترین کتابی که از او به‌جا مانده رسالۀ کبیر در فن معماست که آن را به‌نام ظهیرالدین بابر نوشته است. از آثارش: اشعةاللمعات؛ بهارستان؛ نفحات‌الانس؛ هفت اورنگ/سبعۀ جامی (مثنوی‌های سلسلةالذهب، سلامان و ابسال، تحفةالاسرار، سبحةالابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون، خسرونامۀ اسکندری) (تهران، ۱۳۶۶ش)؛ شواهدالنبوه؛ لوایح؛ لوامع؛ شرح بر الفیه ابن حاجب مشهور به شرح جامی.