وزیری، علینقی (تهران ۱۲۶۶ـ همان جا ۱۳۵۸ش)

علینقی وزیری;
زادروز	تهران ۱۲۶۶ش;
درگذشت	همان‌جا ۱۳۵۸ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	مدرسۀ سن‌لوئی، تئوری موسیقی و هارمونی در مدرسه عالی موسیقی پاریس و دو سال در مدرسه عالی موسیقی برلین، آواز، پیانو و آهنگ‌سازی
شغل و تخصص اصلی	نوازنده تار، نظریه‌پرداز و آهنگ‌ساز
آثار	دخترک ژولیده برای تار، بندباز برای تار، خریدار تو برای آواز و ارکستر با شعر سعدی، سرودهای وطن با شعر عبدالعظیم قریب، مارش ورزشکاران، مادر برای کودکان، اپرت گلرخ، همچنین کتاب‌های دستور تار، موسیقی نظری، دستور ویولن، تاریخ هنرهای مصور، زیبایی‌شناسی، و سرودهای مدارس
گروه مقاله	موسیقی

وزیری، علینقی (تهران ۱۲۶۶ـ همان‌جا ۱۳۵۸ش)

نوازندۀ تار، نظریه‌پرداز و آهنگ‌ساز ایرانی. از نوجوانی نزد دایی خود به فراگیری تار و از نوزده سالگی نزد یاور خان به فراگیری نت‌خوانی پرداخت. سپس زیرنظر کشیش مدرسۀ سن‌لوئی، تئوری موسیقی و هارمونی را فراگرفت و به تمرین مستمر تار پرداخت. کمی بعد ضمن آشنایی با میرزاعبدالله و آقا حسینقلی، ردیف موسیقی ایرانی را از پنجۀ این هنرمندان به خط نت درآورد. بعدها موسی معروفی در تدوین ردیف جامع موسیقی ایرانی، از این نوشته‌ها بهره برد که ادارۀ کل هنرهای زیبا آن را چاپ کرد. وزیری همچنین یک دوره ردیف را به شیوۀ گوشی با منتظم‌الحکما نواخت. در ۱۲۹۷ش راهی اروپا شد. سه سال در مدرسۀ عالی موسیقی پاریس و دو سال در مدرسۀ عالی موسیقی برلین به تحصیل در زمینۀ آواز، پیانو و آهنگ‌سازی پرداخت. در ۱۳۰۲ش به ایران بازگشت و یک مدرسۀ خصوصی برای تدریس موسیقی تأسیس کرد. شیوه‌های تازۀ وزیری در تدریس موجب شد بسیاری با او مخالفت‌ کنند. وزیری علاوه بر تدریس، با ایراد سخنرانی، تأسیس باشگاه موسیقی، برگزاری کنسرت، و... فعالیت گسترده‌ای را برای احیای موسیقی ایرانی در سطح علمی آغاز کرد. او از ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۳ش رئیس مدرسۀ موسیقی دولتی و از ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ش مدیر هنرستان عالی موسیقی بود. در همین دوران، با همکاری روح‌الله خالقی، ارکستر نوین رادیو را تشکیل داد و در ۱۳۱۵ش استاد دانشگاه تهران شد. پرورش هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، روح‌الله خالقی، مهدی برکشلی و نوشتن متد و کتاب و وضع نظام نظری برای موسیقی ایران ازجمله اقدامات ارزشمند اوست. برخی از آثار وزیری عبارت‌اند از دخترک ژولیده برای تار، بندباز برای تار، خریدار تو برای آواز و ارکستر با شعر سعدی، سرودهای وطن با شعر عبدالعظیم قریب، مارش ورزشکاران، مادر برای کودکان، اپرت گلرخ، همچنین کتاب‌های دستور تار، موسیقی نظری، دستور ویولن، تاریخ هنرهای مصور، زیبایی‌شناسی، و سرودهای مدارس.