اخوان ثالث، مهدی (مشهد ۱۳۰۷ـ تهران ۱۳۶۹ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از مهدی اخوان ثالث)

مهدی اخوان ثالث (مشهد ۱۳۰۷ـ تهران ۱۳۶۹ش)

مهدی اخوان ثالث
زادروز مشهد ۱۳۰۷ش
درگذشت تهران ۱۳۶۹ش
ملیت ایرانی
شغل و تخصص اصلی شاعر
سبک شعر نیمایی
آثار زمستان
گروه مقاله ادبیات فارسی
مهدی اخوان ثالث
مهدی اخوان ثالث

(تخلص: م. امید) شاعر ایرانی. از شاخص‌ترین شاعران نوپرداز پیرو نیما که به سبک و زبان شخصی خود رسید. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش گذراند و ابتدا در ورامین و سپس در تهران و مدتی نیز در آبادان به تدریس و نگارش و ویرایش در روزنامه‌ها، رادیو ـ تلویزیون و دانشگاه‌ها مشغول شد. اخوان ثالث اگرچه از نظر شعری یکی از مهم‌ترین پیروان نیما یوشیج شمرده می‌شود، اما در شیوۀ سنّتی هم سرایندۀ توانایی بود.

اوج توانایی‌های ذهنی و زبانی اخوان ثالث را می‌توان در دفترهای زمستان (تهران، ۱۳۳۵)، آخر شاهنامه (تهران، ۱۳۳۸) و از این اوستا (تهران، ۱۳۳۴) دید؛ در این دفترها شکل نیمایی شعر به‌تکامل رسیده است. علاوه‌ بر نفوذ تفکر اجتماعی چپ، باستان‌گرایی گسترده و علاقه به ایرانِ پیش از اسلام و درویش‌مَنِشی و صوفی‌گرایی نیز در سروده‌هایش تأثیر گذاشته است. تعلّق ‌خاطرش به ادبیّات کلاسیک فارسی و مطالعه‌اش در این زمینه در میان نوگرایان ممتاز است. در بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج (تهران، ۱۳۵۷) و عطا و لقای نیما یوشیج (تهران، ۱۳۶۱) کوشید تا از آگاهی‌هایش برای تثبیت اندیشۀ نیما یوشیج در شعر بهره گیرد. چند ماه پیش از مرگش، برای نخستین و‌ آخرین‌بار به خارج از ایران رفت و در چند کشور اروپایی برای ایرانیان و دوست‌‌داران شعر فارسی به شعرخوانی پرداخت. در کنار آرامگاه فردوسی، در توس به‌خاک سپرده شد.

اخوان ثالث از برجسته‌ترین شاعران ایران در قرن ۲۰ است. در بررسی آثار وی و همچنین دربارۀ زندگی‌اش کتاب‌های پرشماری نوشته شده، اگرچه خود وی شاعری گزیده‌کار بود.

گزیدۀ کتاب‌شناسی

  • ترا ای کهن بوم و بر دوست دارم (مجموعه شعر)

  • آخر شاهنامه (مجموعه شعر)

  • زمستان (مجموعه شعر)

  • ارغنون (مجموعه شعر)

  • از این اوستا (مجموعه شعر)

  • دوزخ اما سرد (مجموعه شعر)

  • درخت پیر و جنگل

  • حریم سایه‌های سبز (مجموعۀ مقالات در 2جلد)

  • صدای حیرت بیدار (گفت‌وگوها)

  • بهترین امید (مجموعه شعر)

  • عاشقانه و کبود (مجموعه شعر)

  • در حیات کوچک پاییز در زندان (مجموعه شعر)

  • زندگی می‌گوید: اما باز باید زیست... (مجموعه شعر)

  • دوزخ، اما سرد (مجموعه شعر)

  • نقیضه و نقیضه‌سازان (نقد ادبی)

  • بدعتها و بدایع نیما یوشیج (نقد ادبی)

  • عطا و لقای نیما یوشیج (نقد ادبی)

  • مرد جن‌زده (داستان کوتاه)

  • پیر و پسرش (قصه‌ای نه کوتاه برای بچه‌ها)

  • آورده‌اند که فردوسی (کتاب کودکان)