بیهق، ناحیه قدیم

بِیْهَق، ناحیۀ قدیم
ناحیه‌ای قدیمی در استان خراسان رضوی، در غرب نیشابور. در دورۀ طاهریان ۳۹۰ آبادی داشت و سبزوار و خسروجرد شهرهای مهم آن بودند. در ۳۰ق به‌دست عبدالله‌بن‌عامر فتح شد. در ۵۴۶ـ۵۴۸ق، ینالتگین آن را ویران کرد. خواجه‌ نظام‌الملک، ابوالفضل‌محمد بن ‌حسین‌ بیهقی، عبدالرزّاق باشتینی (مؤسس سلسلۀ سربداران)، ابوالحسن‌علی‌ بن ‌زید مشهور به ابن ‌فندق، ابوجعفر احمد بن ‌علی ‌بن محمد مقری معروف به بوجعفرک، و ابوبکر بیهقی ازجملۀ بزرگانی‌اند که از این سامان برخاسته‌اند. مردم بیهق از قرن‌های نخستین اسلام، شیعۀ دوازده‌‌امامی بوده‌اند.