مردم مشربه ساز
مردم مَشْربهساز (Beaker people)
مردم ماقبل تاریخی که گمان میرود خاستگاهی ایبریایی[۱] داشتهاند و از هزارۀ سوم پیش از میلاد در سرتاسر اروپا پراکنده بودهاند. آنان در فلزکاری زبردست بوده، و نامشان با ظروف بادهگساری مرتبط است. ظروفی ممتاز در طرحهای گوناگون، بهخصوص نوعی مشربه با نیمرخی زنگولهمانند، که در همه جای اروپا وسیعاً گستردهاند. قوم مشربهساز از خاکسپاری انفرادی (دفن جسد کامل)، و غالباً در گورتپههای مدور، یا از تدفین مجدد[۲] در نوعی مقبرۀ حجرهدار[۳]، حمایت میکرد. معمولاً مشربهای همراه با جسد مرده دفن میشد، شاید برای آنکه مرده در واپسین سفرش جرعهای بنوشد. در بریتانیا، قوم مشربهساز حصارهای خاکی مستدیری میساخت، با خندقها و ورودیهایی در مقابل موسوم به «هنج[۴]»، که گاهی اوقات شامل دایرههای سنگی[۵] میشدند. آنها با مراحل بعدیِ ساختمان استونهنج[۶] (سنگآویز یا بنای کلانسنگی) و با اِیوبری[۷] در ویلتشر[۸] ارتباط داشتهاند. در گورتپههای باستانی مجموعهای از دستساختههای کوچک سنگی و فلزی نیز یافت میشوند. وجود خنجرهایی از جنس سنگ آتشزنه[۹] (چخماق)، و سپس از جنس فلز، در اشیای مدفون در گورها دلالت بر آن دارد که متوفا جنگاور نیز بوده است و این فکر را به ذهن القا میکند که هجومِ فرهنگِ مردم سازندۀ مشربۀ زنگولهوار ممکن است بهمنزلۀ ورود ناگهانی به فرهنگهای سنتیای باشد که پیش از آن وجود داشتهاند. فرهنگِ مردم مشربهساز در اوایل عصر مفرغ وسیعاً در سراسر اروپای مرکزی و غربی گسترش یافته بود و سفالگری و سایر دستساختهای مختص آن در همۀ این منطقۀ پهناور از شباهت بسیار زیادی حکایت میکنند. این امر به باستانشناسان امکان داده است که گسترش یک فرهنگ «بینالمللی» در سراسر اروپا را تعبیر و تفسیر کنند. تفاوتهای موجود میان انواع اصلی مشربهها مربوط به قدمت آنهاست که در تعیین و تشخیص مراحل جداگانۀ مربوط به اسکان مردم مشربهساز یاریبخشاند، از قبیل ظرف نخبندیشدهای که به ۳هزار سال پیش از میلاد مربوط است. قدیمیترینِ این مشربهها بلند و باریک بودند و نقشهایی متشکل از نوارهای یکشکل از لبۀ ظرف تا قاعدۀ آن قابل رؤیت است، اما تحولات در نقوش و اشکال منشأ منطقهای دارند که تفاوتهای زینتی در جامهای کوتاهتر و شکمدارتر را نشان میدادند.