بنتام، جرمی (۱۷۴۸ـ۱۸۳۲)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Bentham, Jeremy)


جرمی بنتام
Jeremy Bentham
زادروز ۱۷۴۸ م
درگذشت ۱۸۳۲ م
ملیت انگلیسی
شغل و تخصص اصلی فیلسوف
مکتب اصالت سودمندی یا فایده گرایی
آثار قطعاتی در باب حکومت؛ دفاع از ربا؛ اصول اصلاحات پارلمانی
گروه مقاله فلسفه ; منطق و کلام

بِنتام، جِرِمی (۱۷۴۸ـ۱۸۳۲)(Bentham, Jeremy)

بِنتام، جِرِمي

فیلسوف انگلیسی، مصلح اجتماعی و حقوقی و بنیادگذار مکتب اصالت سودمندی یا فایده‌گرایی[۱]. جوهرۀ فلسفۀ اخلاق او دراصول اخلاق و قانون‌گذاری[۲]، که در ۱۷۸۰ نگاشته و در ۱۷۸۹ به‌چاپ رسیده، بیان شده است؛ برطبق آن، موضوع قانون‌گذاری باید «تأمین بیشترین خیر و سعادت برای بیشترین تعداد مردم» باشد. بنتام اعلام کرد که «سودمندی» هر قانون باید با میزان افزایشی سنجیده شود که در لذت، خیر و سعادت آدمیان ایجاد می‌کند. در ۱۷۷۶ کتاب قطعاتی در باب حکومت[۳] را نوشت و در ۱۷۹۸ پیشنهادهایی برای اصلاح قانون حمایت از مستمندان[۴] عرضه کرد که پایۀ اصلاحات ۱۸۳۴ قرارگرفت. کتاب اصول اصلاحات پارلمانی[۵] او، که در ۱۸۱۷ به‌چاپ رسید، نیز پیشنهادهایی مانند انتخابات سالیانه، رأی مخفی و حق رأی عمومی برای مردان را عرضه می‌کند. او از پیش گامان اصلاح زندان‌ها محسوب می‌شود. بنتام، طرفدار اصل آزادی عمل اقتصادی[۶] است. در دو کتاب خود، دفاع از ربا[۷] (۱۷۸۷) و راهنمای اقتصاد سیاسی[۸] (۱۷۹۸) مدعی شد که بنا بر اصل «سودمندی[۹]»، با آزادگذاردن انسان در تعقیب منافعش، فارغ از قوانین دست‌وپاگیر، ثمرۀ بیشتر و بهتری صورت‌پذیر می‌شود.

 


  1. utilitarianism
  2. Principles of Morals and Legislation
  3. Fragments on Government
  4. the poor law
  5. Catechism of Parliamentary Reform
  6. laissez-faire
  7. Defence of Usury
  8. Manual of Political Economy
  9. utility