بوتان (کشور)
بوتان (کشور)(Bhutan)
موقعیت. کشور بوتان در کوهستان هیمالیا[۱]ی شرقی، بین کشورهای چین، در شمال، و هند، در جنوب، قرار دارد. مساحت آن ۴۷هزار کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر تیمپو[۲] است.
سیمای طبیعی. بوتان که نام محلی آن دروک یول است سرزمینی کوهستانی و مرتفع است و از نظر جغرافیایی به سه ناحیۀ متمایز تقسیم می‌شود: ناحیۀ کم‌ارتفاع جنوبی که در مرز هند قرار دارد و به جلگۀ دوآرس[۳] معروف است. این ناحیه با ارتفاع ۲هزار تا ۳هزار متر، از اقلیم گرم و مرطوب برخوردار است و باران فراوان و جنگل‌های انبوهی که زیستگاه جانورانی چون فیل و ببر است از ویژگی‌های آن است. ناحیۀ دوم، که در شمال جلگۀ دوآرس واقع است، مرتفع‌تر از ناحیۀ اول است و ارتفاع آن به حدود ۳هزار متر می‌رسد. این ناحیه اقلیمی معتدل دارد و دره‌های نسبتاً شمالی جنوبی وسیع و پرآب، و باران فراوان، ویژگی آن است. ناحیۀ سوم، که به کوهستان‌های بسیار مرتفع شمالی با ارتفاع حدود ۷هزار متر منتهی می‌شود، بسیار سرد و پربرف و باران است و مرتفع‌ترین نقطۀ کشور بوتان، کوه کولا کانگری[۴]، در مرز تبت (چین) واقع است و ۷,۵۵۴ متر ارتفاع دارد. همۀ رودخانه‌های بوتان از ارتفاعات شمالی سرچشمه می‌گیرند، رو‌به جنوب روان می‌شوند و به رودخانۀ براهماپوترا می‌ریزند. رودهای مناس[۵]، سانکوش[۶]، تونگسا[۷]، آمو[۸]، رایداک[۹]، و کورو[۱۰] از مهم‌ترین آن‌ها هستند. بیشتر جمعیت بوتان در دره‌های ناحیۀ مرکزی که اقلیمی معتدل دارد به‌سر می‌برند. جنگل‌های جنوب نیز پناهگاه حیات وحش و زیستگاه جانورانی چون فیل و ببر و پرندگان گوناگون، و کوه‌های شمال مأوای گاوهای وحشی تبتی و نوعی بز کوهی است و از بکرترین و دست‌نخورده‌ترین نواحی بوتان به‌شمار می‌آیند.
اقتصاد. بیشتر بوتانی‌ها به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. برنج، سیب‌زمینی، و نیز گندم سیاه از عمده‌ترین فرآورده‌های آن محسوب می‌شوند. زغال، دولومیت، سنگ آهک، و گچ از کانی‌های این کشورند و صادرات آن عبارت‌اند از مواد غذایی، چوب و الوار، و خمیر کاغذ که بیشتر به هند صادر می‌شوند. افزون بر آن، گردشگری از دیگر منابع درآمد بوتان به‌حساب می‌آید. کوهستان‌های بلند و جنگل‌های انبوه مانع از توسعۀ کامل راه‌های زمینی شده و غالب سفرها به‌وسیلۀ بالگردهای دولتی صورت می‌گیرد.
حکومت و سیاست. نوع حکومت بوتان مشروطۀ سلطنتی با یک مجلس قانون‌گذاری است. به‌موجب قانونی که در ۱۹۹۸ به تصویب رسیده است، مجلس ملی این کشور ۱۵۰ عضو دارد که هر سه سال یک‌بار انتخاب می‌شوند. دوسوم از نمایندگان این مجلس را مردم انتخاب می‌کنند و یک‌سوم دیگر را شاه بوتان منصوب می‌دارد.مردم و تاریخ. جمعیت بوتان حدود ۶۹۵,۸۲۲ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۴.۸ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. بوت‌ها که بومیان اصلی این سرزمین‌اند ۵۰ درصد، نپالی‌ها ۳۵ درصد و دیگر اقوام ۱۵ درصد از این تعداد را شامل می‌شوند. زبان رسمی این کشور دزونگخا، نوعی زبان تبتی است و ۷۴ درصدشان پیرو آیین رسمی بودایی مهایانه‌اند، ۲۰.۵ درصد هندو، و ۵.۵ درصد از دیگر ادیان‌اند. کشور بوتان به‌سبب شرایط سخت جغرافیایی و دورافتادگی از مسیر راه‌های عمومی، برای مردم جهان چندان شناخته‌شده نیست. انگلیسی‌ها که برای نخستین‌بار به این سرزمین وارد شدند آن را بوتلند یا بوتان نامیدند. در اواخر ۱۹۰۷، شخصی با نام اوگن وانگچوک نظام سلطنتی موروثی را در این سرزمین برقرار کرد و انگلیسی‌های هندوستان آن را به‌رسمیت شناختند. بوتان در ۱۹۷۱ اولین وزارت خارجه خود را تأسیس، و بدین‌سان مراوده با دیگر کشورهای جهان را آغاز کرد. این کشور از نظر تأمین نیازمندی‌های خود، به‌ویژه سوخت، به هند وابسته است و بیشتر مصنوعات خود را در آن‌جا به فروش می‌رساند. تأسیس نیروگاه برقابی[۱۱]در نواحی مرزی و صدور الکتریسیته از هند به کشور مزبور، بوتان را بیش از پیش به هند وابسته کرده و در عین حال شرایط بهتری برای مردم آن سامان به‌وجود آورده است.