زیست کره دو
زیستْکرۀ دو (BioSphere 2)
طرح آزمایشی بومشناختی، با نام «سیّارهای در یک بطری»، در آریزونای ایالات متحدۀ امریکا. در زیر یک گنبد شیشهایـفلزی آببندیشده، زیستگاههای گوناگونی با نمونههایی از حدود ۴هزار گونه بازآفرینی شدهاند تا تأثیر عوامل گوناگون زیستمحیطی بر اکوسیستمها را بیازمایند. اکوسیستمهای شبیهسازی شده یا میان کیهانها[۱] انواعی از دشت بیدرخت[۲]، بیابان، جنگل بارانی، باتلاق و آبسنگ کارائیبی را دربرمیگیرند. واکنش چنین سامانههایی به غلظت بالای گاز دیاکسید کربن (CO۲) در جوّ ازجمله اولویتهای پژوهشگران زیستکرۀ ۲ بهشمار میآید.
زیستکرۀ ۱. آزمایش با زیستکرههایی که حاوی شکلهای نسبتاً سادۀ حیاتاند طی چند دهۀ گذشته صورت گرفته است و پیش از ساخت زیستکرۀ ۲ آزمایشی ۲۱ روزه با حضور چند انسان در ۱۹۸۹ صورت گرفت. در واقع، زیستکرۀ ۲ نمونۀ دوم یک مجموعه نیست: زمین خود زیستکرۀ ۱ (BS۱) تلقی میشود.
ساکنان انسانی. در ابتدا، افرادی معروف به زیستکرهنشینان، در زیر گنبد قرار گرفتند. افراد داخلِ گنبد خودکفا بودند، مگر از لحاظ برق که نیروگاهی ۳.۷مگاواتی، خارج از گنبد، آن را تأمین میکرد. نصب صفحههای خورشیدی نیز گران تمام میشد. گروه هشتنفرۀ اولیۀ ساکن از ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۳، در ماه مارس ۱۹۹۴ جای خود را به گروه هفتنفرۀ جدیدی سپرد که ۶.۵ ماه در زیر آن گنبد محبوس شدند. در ۱۹۹۵، تصمیم گرفته شد که در تحقیقات بعدی انسانها را درون گنبد محبوس نکنند. پژوهشگران، دانشجویان، و بازدیدکنندگان به کرّات به زیستکرۀ ۲ رفتوآمد میکنند.
سازمان. زیستکرۀ ۲ را در ابتدا شرکتی خصوصی راهاندازی کرد که بخشی از بودجۀ آن را ادوارد پ. باس[۳]، میلیونر نفتی هوادار محیط زیست، تأمین میکرد. این طرح خطرهای زیستکرۀ فضایی[۴] نامیده شد. سرمایهگذاران این شرکت امیدوار بودند برای روشهای شکلگرفته در جریان اجرای پروژه کاربردهایی تجاری بیابند. از اوّل ژانویۀ ۱۹۹۶، دانشگاه کلمبیای ایالات متحده به این شرکت پیوست تا مرکز زیستکرۀ۲ [۵] شکل بگیرد. هدف از این مشارکت مشترک بهرهگیری از این امکانات برای همایشها و کلاسهای درس و نیز انجام آزمایشهای تکمیلی کوتاهمدت دربارۀ اکوسیستمهای مصنوعی بود که مستلزم منزویکردن انسان در آنها نباشد.