اقلیم زیست ها
اِقلیمْ‌زیست‌ها (biomes)
اصطلاحی در بوم‌شناسی. مفهوم اقلیم‌زیست، تلاشی است برای طبقه‌بندی انواع پوشش گیاهی خاک‌زی عمدۀ جهان، بر پایۀ تأثیر اقلیم جهانی. دو عامل اقلیمی عمدۀ تأثیر‌گذار بر پوشش گیاهی عبارت‌اند از دما و بارش (باران، برف، و مانند آن‌ها). یک شیب (گرادیان) دمایی آشکار از استوا به قطب‌ها وجود دارد، امّا عوامل تعدیل‌کننده‌ای چون فاصله از اقیانوس‌ها، جهت جریان‌های اقیانوسی (مثلاً، گلف استریم که آب گرم را به شمال خاوری اقیانوس اطلس منتقل می‌کند) و وجود رشته‌کوه‌های مرتفع نیز در این امر دخیل‌اند. ترکیب شدن میانگین بالای دما که در نواحی نزدیک به استوا وجود دارد، با بارندگی فراوان، جنگل‌های بارانی استوایی را پدید آورده است. در انتهای دیگر این منطقه، بارش کم و دماهای پایین به تشکیل توندرا (جلگۀ قطبی) می‌انجامد. مناطق گرم و خشک شامل بیابان‌ها و کویرند. هر گاه در این نواحی اندکی بیشتر باران ببارد، درخت‌زارهای مرتعی یا گرمدشت (ساوانا) می‌روید. در این مقیاس جهانی (کرۀ زمین)، به جای گونه‌ها، شکل‌های حاکم «حیاتِ» پوشش گیاهی بازشناخته می‌شود. وجه تمایز اقلیم زیست‌ها از اجتماعات زیستی نیز همین است. لذا نمونۀ بارز این مورد، گیاهان گوشتی خاردار موجود در بیابان‌ها را می‌توان برشمرد، اما این گیاهان، کاکتوس‌ها را در بّر جدید (امریکا) و خانواده‌های کاملاً متفاوتی را در برّ قدیم تشکیل می‌دهد. در داخل اقلیم زیست‌ها، تفاوت در موقعیت طبیعی (یا عوارض زمین)، زمین‌شناسی، رطوبت خاک، آشفتگی و مانند آن، اجتماع‌های بومی را، که در نواحی مختلف یافت می‌شود، تعیین می‌کند. در واقع، در مواردی این عوامل ممکن است آثار اقلیم را تحت‌الشعاع قرار دهند. پس از آن اثر ارتفاع مهم است، به‌طوری که حتی در مدارگان بلندترین کوهستان‌ها بدون درخت و دارای کلاهک برفی‌اند. در اجتماعات آبی وضعیت به چه ترتیبی است؟ این اجتماعات، به خصوص اقیانوس‌ها، که نوسان‌های دما در آن کم‌دامنه‌تر از نوسان‌های دمایی در خشکی است، کمتر تحت تأثیر اقلیم قرار می‌گیرند. اشکال غالب حیات بیشتر به اوضاع محلی (مثلاً، ژرفا و جریان آب) وابسته‌اند تا به مواضع و موقعیت‌شان بر سطح کرۀ زمین.