جلبک های سبزآبی
جُلبک‌های سبزآبی (blue-green algae)
(یا: سیانوباکتریا) موجودات زندۀ ابتدایی تک‌یاخته‌ای. از نظر سازمان درون‌یاخته‌ای شبیه باکتری‌هایند و گاهی به‌شکل پوگنه‌ها[۱]۱ یا رشته‌هایی به‌هم پیوسته یافت می‌شوند. جلبک‌های سبزـ آبی[۲] از قدیمی‌ترین موجودات زندۀ شناخته شده‌اند و با باکتری‌ها در سلسلۀ تک‌زیان[۳] قرار می‌گیرند. بقایای آن‌ها را در سنگ‌های ۳.۵ میلیارد سال پیش یافته‌اند. این موجودات به‌فراوانی در زیستگاه‌های آبی، سطوح مرطوب سنگ‌ها و درختان، و در خاک پراکنده‌‌اند. جلبک‌های سبزـ آبی و باکتری‌ها موجوداتی پیش‌هسته‌ای‌اند. بعضی از آن‌ها نیتروژن را تثبیت می‌کنند و بنابراین، برای چرخۀ نیتروژن[۴] ضروری‌اند. بقیۀ آن‌ها به‌شکل هم‌زیست[۵] زندگی می‌کنند و ازجمله با قارچ‌ها گلسنگ[۶] تشکیل می‌دهند. نیترات‌ها و فسفات‌های ناشی از کودها و پاک‌کننده‌ها آب شیرین را آلوده می‌کنند. مردابی‌شدن[۷] یا بیش غنی‌شدن[۸] آب موجب تکثیر جلبک‌ها به‌شکل «شکوفۀ» جلبکی می‌شود. جلبک‌ها تکثیر می‌شوند و سطح آب را می‌پوشانند، ولی تا زمانی که براثر فساد سموم خود را رها نساخته‌اند، بی‌ضررند. سموم این جلبک‌ها ماهی‌ها و سایر اشکال حیات را از بین می‌برند و برای حیوانات اهلی و انسان نیز زیان‌بخش‌اند. در ۱۹۹۶، پژوهشگران ژاپنی توالی ژنوم جلبک سبزـ آبی سینکوسیستیس[۹] را تعیین کردند. این جلبک سبزـ آبی ۳.۵۷میلیون باز آلی دارد و نخستین موجود فتوسنتزکننده‌ای است که ژنوم آن تعیین شده است. در ۱۹۹۸، پژوهشگران آلمانی چگونگی جابه‌جایی جلبک‌های سبزـ آبی را نشان دادند. این جلبک‌ها رشته‌های بسیار ریزی از مادۀ مخاطی از منافذ خود ترشح می‌کنند و با آن‌ها خود را در مایع اطراف پیش می‌رانند.