چک، تامس (۱۹۴۷)

چِک، تامس (۱۹۴۷)(Cech, Thomas)

چِک، تامس

تامس چِک Thomas Cech
زادروز	1947م
ملیت	امریکایی
تحصیلات و محل تحصیل	دانشگاه‌های کالیفرنیا و شیکاگو
شغل و تخصص اصلی	زیست‌شیمی‌دان
جوایز و افتخارات	جایزۀ نوبل شیمی 1989

 

زیست‌شیمی‌دان امریکایی. ضمن تحقیق در زمینۀ اینترون‌ها، فعالیت کاتالیزگری آراِن‌اِی را کشف کرد. اینترون‌ها بخشی از ژن‌هایند که فاقد اطلاعات توارث‌اند. به‌سبب این کشف، با سیدنی آلتمن جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۸۹ را دریافت کرد. قبلاً تصور می‌شد که دی‌اِن‌اِی الگوهایی برای مولکول‌های پیام‌رسان آراِن‌اِی (اِم‌آراِن‌اِی) است و مولکول‌های اِم‌آراِن‌اِی الگوهای مستقیمی برای سنتز پروتئین‌هایند، اما قبل از این‌که پروتئین بتواند از پیام‌رسان آراِن‌اِی انتقال یابد، اینترون‌ها (نواحی بی‌رمز) باید به یکدیگر متصل شوند. چک به این نتیجه رسید که در این اتصال آنزیمی دخیل است. او هسته‌ها را از تاژۀ تک‌سلولی تتراهیمانای گرما‌دوست جدا کرد و آن‌ها را با آراِن‌اِی‌های به‌هم متصل‌شده آمیخت. چنان‌که توقع داشت، اینترون‌های آراِن‌اِی برش داده شدند، اما با کمال تعجب هیچ یک از آنزیم‌های هسته‌ای مصرف نشدند. او نتیجه گرفت که پیشران عاری از پروتئینِ آراِن‌اِی ریبوزومی عامل شکافتن و اتصال‌دادن خود است. او این امر و دیگر اشکال کاتالیزگری آراِن‌اِی را ریبوزیم نامید. چِک در شیکاگو زاده شد و در دانشگاه‌های کالیفرنیا و شیکاگو درس خواند. قبل از آن‌که در دانشگاه کلرادو، واقع در بولدر، استاد شود (۱۹۸۳)، مدت کوتاهی در مؤسسه فناوری ماساچوست (اِم‌آی‌تی) کار می‌کرد. همچنین، این فرضیه را مطرح کرد که اتصال آراِن‌اِی سرآغاز آفرینش است و موجب آغاز تکامل بوده است. او تحقیقاتش را با بررسی عملکرد آنزیم‌های تلومراز دنبال کرد که در آن، الگوی ذاتی را برای افزایش بخش‌های تکرارشوندۀ کوتاه دی‌اِن‌اِی به دی‌اِن‌اِی کروموزومی به‌کار می‌برد.

 

---