پس دم
پَس‌دَم (damp)
در معدن‌کاری، هر مخلوطی از گازها در معدن زیرزمینی، به‌ویژه گازهای کم‌اکسیژن یا سمی. پَس‌دَم انواع گوناگونی دارد. گاز زغال یا آتش‌دَمه متشکل از گاز متان و سایر گازهای آتش‌گیر است که غالباً با هوا مخلوط‌اند. گاز زغال از تجزیۀ زغال‌سنگ یا سایر مواد کربنی حاصل می‌شود. مخلوط‌های انفجاری گاز زغال با هوا معمولاً بین یک تا چهارده درصد متان دارند. مخلوط گازهایی که پس از انفجار گاز زغال باقی می‌مانند، گاز انفجار نام دارد. این مخلوط عمدتاً از دی‌اکسید کربن و نیتروژن تشکیل می‌شود. گاز خفه‌کن هر مخلوطی از گازهای معدن است که کمبود اکسیژن داشته باشد و سبب خفگی شود. برای آشکارسازی پَس‌دَم از روش‌های گوناگونی استفاده می‌کنند. چراغ ایمنی دیوی یکی از قدیمی‌ترین وسایل آشکارسازی پَس‌دَم است. رنگ و ارتفاع شعلۀ این چراغ مقدار پَس‌دَم محیط را نشان می‌دهد. اگر شعله خاموش شود، گاز خفه‌کن در فضا موجود است. در گذشته، در معادن قناری نگه می‌داشتند. وجود مقدار اندکی گاز سمی سبب مرگ این پرندگان می‌شد و مرگ آن‌ها معدن‌چیان را از وجود پَس‌دَم آگاه می‌کرد. امروزه از آشکارسازهای رنگ‌سنجشی مخصوصی نیز استفاده می‌کنند. متان‌سنج اسباب حمل‌شدنی و ویژۀ آشکارسازی گاز زغال است.