گالیپولی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Gallipoli)

گالیپولی (Gallipoli)

مجسمه‌های یادبود جنگ در موزه باز گالیپولی

(یا: گلیبولی) (به ترکی گلیبولو[۱]؛ شبه‌جزیرۀ باستانی خرسونِسوس[۲]) دریابندر و شبه‌جزیره‌ای در شمال غربی ترکیۀ اروپایی، در ساحل داردانل[۳]، به فاصلۀ ۲۲۴‌کیلومتری جنوب غربی استانبول. ۱۷هزار نفر جمعیت دارد (۱۹۹۰). گالیپولی، که بر مدخل شمال شرقی تنگه مشرف است، دو لنگرگاه دارد و پایگاه اصلی نیروی دریایی ترکیه به‌شمار می‌رود. صنایع آن عبارت‌اند از ماهیگیری و تولید کنسرو ساردین؛ چوپ‌پنبه و نفت نیز صادر می‌کند. این شبه‌جزیره که از ۱۳۵۴م به ترکیه تعلق داشته است، در جنگ جهانی اول[۴] صحنۀ نبردهای شدید بود. میدان‌های جنگ و گورستان‌های متحدین اکنون به پارک تاریخی ملی‌ تبدیل شده‌اند. در نزدیکی ساحل دریا قلعه‌ای متعلق به قرن ۸م قرار دارد و سردابه‌های یوستی‌نیانوس اول[۵]، امپراتور بیزانس[۶]، نیز در این شهر است. گالیپولی از زمان‌های قدیم خط مقدم دفاع از استانبول بوده است. ترک‌های عثمانی پس از پس‌گرفتن این بندر از مزدوران کاتالان[۷] در ۱۳۴۵م بر استحکامات آن افزودند. در ۱۸۵۴، که گالیپولی مقر فرماندهی نیروهای بریتانیایی و فرانسوی در جنگ کریمه[۸] بود، باز هم بر استحکامات آن افزوده شد؛ در ۱۸۷۸ نیز استحکامات نو شد و گسترش یافت. نام آن مأخوذ از شهر کالیپومی، همان شهر باستانی کالیپولیس در منتهی‌الیه شرق داردانل در مدخل دریای مدیترانه[۹]، است. شهرت آن به‌سبب نبرد تعیین‌کننده‌ای است که از ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۶ در این ناحیه اتفاق افتاد. نیز ← نبرد_گالیپولی

 


  1. Gelibolu
  2. Chersonesus
  3. Dardanelles
  4. World War I
  5. Justinian I
  6. Byzantine Emperor
  7. Catalan
  8. Crimean War
  9. Mediterranean Sea