کونه، ویلهلم (۱۸۳۷ـ۱۹۰۰)

کونِه، ویلهِلم (۱۸۳۷ـ۱۹۰۰)(Kuhne, Wilhelme)

کونِه، ويلهِلم

فیزیولوژیست آلمانی. واژۀ آنزیم (ماده‌ای که در یاخته‌ها برای تسریع واکنش‌های شیمیایی تولید می‌شود) را وضع کرد و برای اولین‌بار اثر برگشت‌پذیر نور را بر شبکیۀ چشم نشان داد. پژوهش‌هایش را روی موادی آغاز کرد که عهده‌دار تجزیۀ مواد غذایی دستگاه گوارش‌اند. پس از تحقیق دربارۀ مواد فعال شیرۀ لوزالمعده واژه آنزیم را از ریشۀ لغات یونانی اِن به‌معنی در و زیم به‌معنی مایه یا خمیرمایه ساخت. هر یاخته پستانداران هزاران نوع آنزیم‌ متفاوت دارد که واکنش‌های شیمیایی لازم برای فرآیند رشد، تولیدمثل، سنتز و تجزیۀ فرآورده‌های سوخت‌وساز را تسریع (کاتالیز) می‌کنند. آنزیم‌ها سرعت واکنش‌های شیمیایی را حدود یک میلیون بار افزایش می‌دهند و در انجام واکنش به‌صورت اختصاصی عمل می‌کنند. کونه در هامبورگ زاده شد و دانشجوی پزشکی بسیار خوش‌اقبالی بود که فرصت کار با فیزیولوژیست‌های برجسته‌ای چون رودولف ویرشو و کلود برنار را پیدا کرد. در ۱۸۷۱، استاد فیزیولوژی دانشگاه فرایبورگ شد. به‌علاوه، در زمینۀ پروتئین‌های حساس به نور موجود در شبکیۀ چشم قورباغه‌ها تحقیق می‌کرد و برای نخستین‌بار اثر برگشت‌پذیر نور را بر روی فعالیت رنگیزه چشم در شبکیه، که بعدها رودوپسین نامیده شد، نشان داد.

 

---