طبیعت گرایی (فلسفه)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Naturalism (philosophy))

طبیعت‌گرایی (فلسفه)(naturalism)

(یا: ناتورالیسم) در فلسفه، جنبشی مبتنی‌بر تأیید این نکته که طبیعت، تمامی واقعیت است و فقط از راه پژوهش علمی می‌توان آن را شناخت. طبیعت‌گرا، با انکار وجود امور فراطبیعی[۱] و بی‌اهمیت جلوه‌‌دادن فلسفۀ اولی[۲]، یا بررسی ذات غایی واقعیت، تأکید می‌ورزد که روابط علت و معلولی، همان‌طور که در فیزیک و شیمی حاکم‌اند، برای تبیین همۀ پدیده‌ها کفایت می‌کنند. نگرش‌های غایت‌انگارانه[۳]، که وجود طرح و ضرورت متافیزیکی را در طبیعت به ذهن القا می‌کنند، اگرچه لزوماً فاقد اعتبار نیستند، از دایرۀ بررسی خارج‌اند. از آن‌جا که طبیعت‌گرا[۴] منکر هر گونه هدف متعالی[۵] و فوق‌ طبیعی برای انسان است، این مضمون استنباط می‌شود که ارزش‌ها را باید در فضای اجتماعی آن‌ها دریافت. تعیین این‌که در عالی‌ترین موقعیت، بهترین چیز چیست امکان‌پذیر نیست، زیرا اکتشاف عالی‌ترین موقعیت دور از دسترس است. بنابراین، ارزش‌ها نسبی‌اند و اخلاق مبتنی است بر رسم، تمایل، یا صورتی از فایده‌باوری[۶]. طبیعت‌گرایی در دو مکتب ریشه دارد: تجربه‌گرایی[۷] انگلیسی، که بر بنیاد این فکر استوار است که هر گونه شناختی از تجربه سرچشمه می‌گیرد؛ و اثبات‌گرایی[۸] اروپایی، یعنی آموزه‌ای که هیچ اعتباری برای تفکر متافیزیکی قائل نیست. طبیعت‌گرایی در آثار فیلسوفانی چون جورج سانتایانا[۹]، جان دیویی[۱۰] و پیروانشان به‌اوج خود رسید.

 


  1. supernatural
  2. metaphysics
  3. teleological
  4. naturalist
  5. transcendent
  6. utilitarianism
  7. empiricism
  8. positivism
  9. George Santayana
  10. John Dewey