ساباتیه، پل (۱۸۵۴ـ۱۹۴۱)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Paul Sabatier)

ساباتیِه، پُل (۱۸۵۴ـ۱۹۴۱)(Sabatier, Paul)

ساباتيِه، پُل

شیمی‌دان فرانسوی. در ۱۸۹۷ دریافت که در صورت عبور مخلوطی از اتیلن[۱] و هیدروژن از روی ستون نیکل داغ، اتیلن به اتان[۲] تبدیل می‌شود. بعدها نشان داد که می‌توان از نیکل برای کاتالیزکردن[۳] بسیاری از واکنش‌های شیمیایی استفاده کرد. در ۱۹۱۲، جایزۀ نوبل شیمی را به‌سبب کشف روش هیدروژن‌دارکردن کاتالیزوری[۴] ترکیبات آلی به‌دست آورد. ساباتیه در کارکاسون[۵] اود[۶] زاده شد و در دانشسرای عالی[۷] پاریس درس خواند. از ۱۸۸۴، در تولوز[۸] استاد بود. با همکاری دستیارش، آبه ژان باپتیست سندرن[۹] (۱۸۵۶ـ۱۹۳۶)، روش کاتالیستی نیکل[۱۰] را برای هیدروژن‌دارکردن ترکیبات آروماتیک[۱۱] و غیراشباع[۱۲] دیگر به‌کار برد و متان[۱۳] را از طریق هیدروژن‌دارکردن مونواکسید کربن[۱۴] سنتز کرد. بعدها نشان داد که در دماهای بالاتر، از این کاتالیزور می‌توان برای هیدروژن‌زدایی استفاده کرد و توانست آلدهیدها[۱۵] را از الکل‌های اولیه، و کتون[۱۶]ها را از الکل‌های ثانویه تهیه کند. ساباتیه بعدها نحوۀ استفاده از کاتالیزورهای اکسیدی[۱۷]، ازجمله اکسید منگنز[۱۸]، سیلیکا[۱۹]، و آلومینا[۲۰]، را کشف کرد. کاتالیزورهای متفاوت اغلب محصولاتی متفاوت با مواد آغازکننده تولید می‌کنند. مثلاً از الکل‌های اولیه با آلومینا الفین‌ها[۲۱] (الکن‌[۲۲]ها) به‌دست می‌آید، درحالی‌که با کاتالیزور مس[۲۳] آلدهیدها تولید می‌شوند.

 


  1. ethylene
  2. ethane
  3. catalyse
  4. catalytic hydrogenation
  5. Carcassonne
  6. Aude
  7. Ecole Normale Supérieure
  8. Toulouse
  9. Abbé Jean-Baptiste Senderens
  10. nickel-catalyst
  11. aromatic compound
  12. unsaturated
  13. methane
  14. carbon monoxide
  15. aldehydes
  16. ketone
  17. oxide catalysts
  18. manganese oxide
  19. silica
  20. alumina
  21. olefins
  22. alkene
  23. copper catalyst