پروستات
پروسْتات (prostate)
بخشی از دستگاه تناسلی مذکر در پستانداران. یگانه وظیفۀ شناخته‌شده آن در انسان ترشح مایع حامل اسپرم‌ها در منی است. در هر مرد بالغ، پروستات عضوی به شکل شاه‌بلوط، به‌طول تقریبی چهار سانتی‌متر، و وزن ۲۰ تا ۲۵ گرم است. این عضو دقیقاً زیر مثانه قرار دارد و بخش ابتدایی پیشابراه را کاملاً در برمی‌گیرد. هنگام انزال، منی از مجاری انزالی در بخشی از پیشابراه که درون پروستات قرار دارد، تخلیه می‌شود. سطح پشتی پروستات را می‌توان با معاینه و از طریق وارد‌کردن انگشت به بخش انتهایی راست‌روده لمس کرد. پروستات هنگام تولد فقط چند گرم وزن دارد، ولی پس از بلوغ تحت تأثیر آندروژن‌ها[۱] رشد می‌کند و تقریباً در۲۰ سالگی به اندازۀ طبیعی خود می‌رسد و رشدش متوقف می‌شود. پس از ۵۰ سالگی، معمولاً پروستات کوچک می‌شود، ولی در بعضی این غده مجدداً شروع به رشد می‌کند. بزرگ‌شدن پروستات باعث فشار بر پیشابراه و بروز اشکال در دفع ادرار می‌شود. بخش عمدۀ مایع ترشح‌شده از پروستات را آب تشکیل می‌دهد. این مایع همچنین حاوی ترکیبات لازم برای زنده‌ماندن اسپرم‌ها، از‌جمله یون‌های کلسیم، روی، کلرید، بی‌کربنات، و آنزیم‌هایی مثل اسید فسفاتاز[۲] است. در ۱۹۳۵، اولف فون اویلر[۳] فیزیولوژیست سوئدی ترکیبات ویژه‌ای را در ترشحات پروستات کشف کرد و از آن‌جا که تصور می‌کرد این ترکیبات فقط در پروستات ساخته می‌شوند، آن‌ها را پروستاگلاندین[۴] نامید. اکنون مشخص شده است که پروستاگلندین‌ها، که از اسیدهای چرب اشباع‌نشده ساخته می‌شوند، به مقدار کم در همۀ بافت‌های بدن وجود دارند. پروستات دارای ۳۰ تا ۵۰ غدۀ لوله‌ای است که در نوعی بافت زمینه‌ای فیبری قرار گرفته‌اند. افزایش حجم هریک از این اجزاء باعث بزرگی خوش‌خیم پروستات می‌شود. سرطانی‌شدن اجزای غده‌ای پروستات باعث بروز سرطان پروستات می‌شود که شایع‌ترین سرطان در مردان است.