نمایش مبدأ برای ابن سینا، حسین بن عبدالله (خرمیثن ۳۷۰ـ همدان ۴۲۸)


ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله (خرمَیْثَن ۳۷۰ـ همدان ۴۲۸ق)<br /> {{جعبه زندگینامه
|عنوان =حسین بن عبدالله بن سینا
|نام =
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=ابوعلی سینا
|لقب=شرف الملک، شیخ الرییس
|زادروز=خرمیثن ۳۷۰ق
|تاریخ مرگ=همدان ۴۲۸ق
|دوره زندگی=
|ملیت=ایرانی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =فیلسوف
|شغل و تخصص های دیگر=پزشک، شاعر
|سبک =
|مکتب =
|سمت =پزشک دربار چندین پادشاه، وزیر شمس الدوله دیلمی
|جوایز و افتخارات =حافظ قرآن در ۱۰ سالگی
|آثار =دانشنامه علایی؛ رگ‌شناسی؛ کنوزالمعزّمین، فن جرثقیل؛ شفاء؛ قانون؛ النجاة؛ الاشارات و التنبیهات؛ عیون‌الحکمة؛ المبدأ و المعاد؛ المباحثات؛ التعلیقات؛ قصیده عینیه؛ ارجوزة طِبیة و ادویة قلبیة
|خویشاوندان سرشناس =ستاره (مادر)، عبدالله (پدر)
|گروه مقاله =پزشکی
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}[[File:11035500-1.jpg|thumb|ابوعلی سينا]][[File:11035500-3.jpg|thumb|آرامگاه ابن‌ سينا، همدان]](ملقب به شرف‌الملک و شیخ‌الرئیس و معروف به ابوعلی سینا) فیلسوف و پزشک بزرگ ایرانی. بر پایۀ زندگی‌نامه‌ای که شاگردش [[ابوعبید جوزجانی، عبدالواحد (قرن ۵ق)|ابوعبید جوزجانی]] تحریر و تکمیل کرده است، در روستای افشنه از توابع خَرمَیثن [[بخارا]] از مادری به نام ستاره زاده شد. پدرش، عبدالله، گرایش‌های اسماعیلی داشت و از کارگزاران دستگاه [[نوح سامانی دوم|نوح بن منصور سامانی]] بود و بالتبع ابن‌ سینا از همان اوان رشد با برخی از تعلیمات اسماعیلی آشنا شد، ولی بدان گرایش نیافت. در کودکی به آموزش ادبیات پرداخت و در ۱۰‌سالگی حافظ [[قرآن]] شد. پدرش وی را برای یادگیری حساب و فقه نزد محمود مسّاحیِ سبزی‌فروش و اسماعیل زاهد معرفی کرد. پس از چندی با ورود [[ناتلی، ابراهیم بن حسین (ناتل، قرن ۴ق)|ابوعبدالله حسین ناتلی]] به بخارا، به محضر وی رفت و کتاب ''ایساغوجی'' فرفوریوس و بخشی از ''اصول هندسۀ'' اقلیدس و ''مجسطی'' بطلمیوس را نزد وی فراگرفت. ناتلی پدر ابن‌ سینا را واداشت که فرزندش را یکسره به کسب دانش گمارد. در این اوان ابن ‌سینا به تحصیل پزشکی پرداخت، تا بدان‌جا که در ۱۶‌سالگی افزون بر دانش گسترده‌اش در علوم عقلی، سرآمد پزشکان عصر شد. یک سال و نیم دیگر، به بازنگری متون منطقی و کلامی اشتغال یافت، تا آن‌که درپی بیماری نوح بن منصور سامانی، جهت معالجۀ او به دربار راه یافت. همزمان با فوت پدرش در ۲۲سالگی و زوال حکومت [[سامانیان]]، در حدود ۳۹۲ق به [[گرگانج]] نزدیک [[خوارزم]] رفت و توجه ابوالحسین سهیلی، وزیر علی بن مأمون خوارزمشاهی، را به خود جلب کرد. گویا به واسطۀ تعرض سلطان [[محمود غزنوی (۳۶۰ـ۴۲۱ق)|محمود غزنوی]] به گرگانج، در حدود ۴۰۲ق، به قصد دربار [[قابوس بن وشمگیر ( ـ۴۰۳ق)|قابوس بن وشمگیر]] به [[گرگان، شهر|گرگان]] رفت و در همان‌جا ابوعبید جوزجانی به وی پیوست. در حدود ۴۰۴ق به [[ری، شهر باستانی|ری]] مسافرت کرد و مالیخولیای مجدالدولۀ‌ بویهی را معالجه کرد. سپس به [[همدان، شهر|همدان]] رفت و بیماری قولنج [[شمس الدوله دیلمی|شمس‌الدولۀ دیلمی]]، فرمانروای همدان و [[کرمانشاه، شهر|کرمانشاه]]، را درمان کرد و به منصب وزارت وی گمارده‌ شد. در این اوان به دلایل سیاسی به‌مدت چهار ماه در قلعۀ فردجان همدان محبوس بود تا آن‌که سرانجام در ۴۱۴ق به [[اصفهان، شهر|اصفهان]] رفت و از مقرّبان [[کاکویه، علاءالدوله ابوجعفر محمد ( ـ ۴۳۳ق)|علا‌ءالدولۀ کاکویه]] شد و تا زمان مرگش، که چندی پس از حملۀ غزنویان به اصفهان بود، به روایتی در اصفهان ماند و به روایت دیگر به همدان رفت و در ۵۸سالگی درگذشت. ابن‌ سینا اگرچه همواره به‌عنوان فیلسوفی مشایی شناخته شده، ولی اصالت فکری او در مقابل [[ارسطو (۳۸۴ـ ۳۲۲پ م)|ارسطو]] و [[فارابی، ابونصر محمد (فاراب ۲۵۷ـ دمشق ۳۳۸ق)|فارابی]] کاملاً مشهود است. ابن‌ سینا، برخلاف ارسطو که بحث طبیعیات و الهیات را بر محور ماده و صورت مطرح می‌کرد، برای نخستین‌بار موضوع فلسفه را وجود دانست و با نگرشی نو به تحلیل مباحث فلسفی، حتی جوهر و عرض، پرداخت. وی در مباحث الهیات به‌معنی اخص با بهره از همین مفهوم، به طرحی نو از اثبات واجب دست یازید و در مقام تصحیح صدور کثیر از واحد با عدول از مبانی ارسطویی با گرایش به آرای نوافلاطونیانی همچون فارابی، نظریۀ فیض را مدّ نظر قرار داد. افزون بر این، طرح جدید او در تدوین مبانی عقلی عرفان در نمط‌های پایانی کتاب ''اشارات'' بایستۀ ذکر است. پس از فلسفه عمدۀ شهرت ابن‌ سینا در جهان اسلام و دنیای مسیحیت مباحث پزشکی، و بعضاً ریاضی و طبیعی او بوده است. مشاهدات بالینی در پزشکی، بررسی بیماری قند یا [[دیابت]] (= در آثار ابن سینا ''دیابیطُس'' آمده)، طبقه‌بندی تومورهای سرطانی و نحوه گسترش ([[متاستاز]]) آن‌ها، آسیب‌شناسی دستگاه تنفسی، تحلیل بیماری‌های روانی، ابتکارات رصدی، تحلیل‌های نو از رخدادهای طبیعی و کیفیت تطبیق اوزان عروضی بر لحن‌های موسیقی از مباحثی است که ابن‌ سینا با شیوه‌ای بدیع بدان‌ها پرداخته است. از ابن‌ سینا افزون بر چهار اثر فارسیِ ''دانشنامۀ علایی''، ''رگ‌شناسی''، ''کنوزالمعزّمین'' و ''فن جرثقیل'' (دو رساله اخیر از آثار منسوب به اوست)، در حدود ۱۳۰ نگارش اصیل در دانش‌های گوناگون گزارش شده است، که مشهورترین آن‌ها عبارت‌اند از ''[[شفاء]]'' (مفصل‌ترین مجموعۀ چند‌دانشی علوم عقلی و طبیعی در جهان اسلام)؛ ''[[القانون (کتاب)|قانون]]'' (مفصل‌ترین و مؤثرترین کتاب طبی در جهان تا قرن ۱۷م) ''النجاة''؛ ''[[الاشارات و التنبیهات]]''؛ ''[[عیون الحکمه|عیون‌الحکمة]]''؛ ''المبدأ و المعاد''؛ ''[[المباحثات]]''؛ ''[[التعلیقات]]''. آثار منظومی نیز به عربی و فارسی از او برجای مانده است. مهم‌ترین آثار شعری عربی وی عبارت‌اند از ''قصیدۀ عینیه''، ''ارجوزة طِبیة'' و ''ادویة قلبیة''.<br /> <!--11035500-->

[[Category:پزشکی]]
[[Category:استخوان و رماتولوژی]]
[[Category:فلسفه ، منطق و کلام]]
[[Category:اسلام، ایران و شرق]]