واقدی، ابوعبدالله محمد

واقِدی‌، اَبوعبدالله‌ محمّد (۱۳۰ـ۲۰۶ق)

محدث‌ و مورّخ‌ قرن‌ ۲ق. در مدینه‌ و از مادری‌ اهل‌ فارس‌ زاده‌ شد. از نوجوانی‌ به‌ کسب‌ معلومات‌ دربارۀ‌ سیره‌ و جنگ‌های‌ پیغمبر اکرم‌ (ص‌) پرداخت‌. دیدار او‌ با یحیی‌ بن‌ خالد برمکی‌ موجب‌ رشد و پیشرفت‌ او شد. در سفر هارون‌الرشید به‌ حج‌، واقدی‌ راهنمای‌ او در آثار جنگ‌های‌ دوران‌ پیغمبر‌(ص‌) بود و جایزه‌ای نفیس از خلیفه‌ دریافت‌ کرد. با انتقال‌ واقدی‌ به‌ عراق، هارون‌ او را به‌ قضاوت‌ در منطقۀ‌ شرقی‌ بغداد منصوب‌ کرد و مأمون‌ نیز، ضمن‌ تثبیت‌ او در مقام‌ قضاوت‌، در بزرگداشت‌ و رعایت‌ حال‌ وی‌ کوتاهی‌ نکرد. تألیفات‌ او را ۲۸ کتاب‌ دانسته‌اند. مشهورترین‌ اثر وی‌ کتاب‌ المغازی‌ دربارۀ زندگی و جنگ‌های حضرت محمد‌(ص) است. اهمیت‌ واقدی‌ در میان‌ نویسندگان مغازی‌ و سیره در این‌ است‌ که‌ وی‌ مطالب‌ تاریخی‌ را با روشی‌ علمی‌ و منطقی‌ بررسی‌ کرده‌ است‌. آنچه بیشتر از او روایت شده، به اهتمام کاتب او، ابن سعد، ملقب به کاتب‌الواقدی است.