اجازه اجتهاد

اجازۀ اجتهاد

سندی کتبی که به موجب آن مجتهدی جامع‌الشرایط به کسی که مراتب علمی خاصی را گذرانده و قدرت و شمّ استنباط احکام یافته و به درجۀ اجتهاد رسیده است، اعطا می‌کند. میزان اعتبار این اجازه به موقعیت علمی اجازه‌دهنده بستگی دارد. استادان هرگاه نمی‌خواستند به درخواست اجازۀ شاگردان خود پاسخ منفی دهند، با استفاده از عبارت‌های چندپهلو در متن اجازه، معمولاً از تصدیق صریح اجتهاد طفره می‌رفتند؛ از این‌رو، دقت در متن اجازه‌نامه برای فهم مرتبۀ علمی اجازه‌گیرنده بسیار اهمیت دارد. اجازه‌نامه‌هایی را بدین مضمون که فلانی به مرتبه‌ای از مراتب اجتهاد دست یافته است، نمی‌توان گواهی اجتهاد دانست؛ زیرا درخصوص طلاب مبتدی نیز صادق است. عالی‌ترین اجازه آن است که اجازه‌دهنده به تحریم اجازه‌گیرنده از تقلید حکم کند. کمابیش هیچ‌یک از اجازه‌نامه‌های صاحب جواهر که قضاوت و افتا را برای مقلد نیز جایز می‌دانست، گواهی اجتهاد به‌شمار نمی‌روند.