میکلانژ: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۰: خط ۳۰:
[[پرونده:Michelangelo Daniele da Volterra (dettaglio).jpg|بندانگشتی|پرتره میکلانژ اثر دانیله دا ولترا]]
[[پرونده:Michelangelo Daniele da Volterra (dettaglio).jpg|بندانگشتی|پرتره میکلانژ اثر دانیله دا ولترا]]
[[پرونده:Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg|بندانگشتی|سوگواری مریم بر پیکر مسیح (Pieta)، اثر میکلانژ]]
[[پرونده:Michelangelo's Pieta 5450 cropncleaned edit.jpg|بندانگشتی|سوگواری مریم بر پیکر مسیح (Pieta)، اثر میکلانژ]]
(یا: میکِلانجلو؛ نام کامل: میکلانجو دی لودوویکو بوئونارّوتی<ref>Michelangelo di Lodovico Buonarroti </ref>) مجسمه‌ساز، نقاش، معمار، و شاعر ایتالیایی. در موطنش، [[فلورانس]]<ref>Florence </ref>، و نیز در رم کار کرد و نبوغش بر سرتاسر دورۀ رنسانس متعالی<ref>High Renaissance </ref> سایه افکند. میکلانژ در کاپرِسه<ref>Caprese </ref> به‌دنیا آمد، ولی خانواده‌اش اهل فلورانس بودند و اندکی پس از تولد او، به شهر خود بازگشتند. در سیزده‌سالگی شاگرد [[گیرلاندایو، دومنیکو (ح ۱۴۴۹ـ۱۴۹۴م)|دومنیکو گیرلاندایو]]<ref>Domenico Ghirlandaio </ref>، نقاش معروف، شد. آثار [[جوتو|جوتّو]]<ref>Giotto </ref> و دیوارنگاره‌های [[مازاتچو، تومازو (۱۴۰۱ـ ح ‍ ۱۴۲۸م)|مازاتچو]]<ref>Masaccio </ref> در نمازخانۀ برانکاتچی<ref>Brancacci </ref> را نیز اتود کرد. استعداد و علاقۀ ذاتی خود را در مجسمه‌سازی پروراند. در رقابت با هنرمندان باستان، ''سردیس فاونوس''<ref>''Chapel Head of a Faun''</ref> (ح ۱۴۸۹م؛ کاخ وِکّیو<ref>Palazzo Vecchio </ref>، فلورانس) و نقش‌برجستۀ ''نبرد قنطورس و لاپیت‌ها''<ref>''Battle of Centaurs and Lapiths''</ref> (خانۀ بوئوناروتّی<ref>Casa Buonarotti </ref>، فلورانس) را ساخت. یک سال در [[بولونیا، شهر|بولونیا]] به‌سر برد و در ۱۴۹۶م، در ۲۱سالگی، به رم رفت. در مدت پنج سال اقامتش در رم، دو پیکرۀ پرآوازۀ ''باکوس''<ref>''Bacchus''</ref> (۱۴۹۶ـ۱۴۹۸م؛ موزۀ ملّی بارجلّو<ref>Museo Nazionale del Bargello </ref>، فلورانس) و ''سوگواری مریم بر پیکر مسیح'' (۱۴۹۸ـ۱۴۹۹م؛ [[سان پیترو، کلیسای جامع|سان پیِترو]]، رم<ref>St Peter’s Rome </ref>) را تراشید. در ۱۵۰۱ به فلورانس برگشت و از قطعه‌ای سنگ مرمر دور انداخته‌شدۀ کارّارا<ref>Carrara </ref>، پیکرۀ غول‌آسای ''داود''<ref>''David''</ref> (۱۵۰۱ـ۱۵۰۴م؛ موزۀ آکادمی، فلورانس<ref>Accademia, Florence </ref>) را آفرید. نقاشی را نیز رها نکرده بود؛ نقاشی‌های این دورۀ او عبارت‌اند از ''مریم عذرا و کودک با یوحنا و فرشتگان''<ref>''Madonna and Child with St John and Angels''</ref> (ح۱۴۹۵م)، و ''خاکسپاری''<ref>''Entombment''</ref> (ح۱۵۰۱؛ هر دو در نگارخانۀ ملی لندن<ref>National Gallery, London </ref>)؛ و ''خانوادۀ مقدس''<ref>''Holy Family''</ref> (۱۵۰۳؛ نگارخانۀ اوفیتسی<ref>Uffizi Gallery </ref>، فلورانس) شاهکاری که برای آنجلو دونی<ref>Angelo Doni </ref>، حامیِ خود و حامی [[رافایل سانتسیو|رافائل]]<ref>Raphael </ref>، نقاشی کرد. در ۱۵۰۴ سفارش اجرای دیوارنگارۀ بزرگی را در تالار ساختمان شورای حکومت جمهوریِ تازه‌تأسیسِ فلورانس گرفت؛ این اثر مکمّلی بود بر دیوارنگارۀ ''نبرد آنگیاریِ''<ref>''Battle of Anghiari''</ref> لئوناردو داوینچی<ref>Leonardo da Vinci </ref>؛ ولی هیچ‌یک از دو هنرمند کار خود را به‌پایان نرساندند. پاپ یولیوس دوم<ref>Pope Julius II </ref>، میکلانژ را برای ساخت آرامگاه خود به رم فراخواند، که قرار بود با فواصلی، جمعاً ۴۰ سال بر روی آن کار کند. سپس پاپ به فکر تزیین سقف نمازخانۀ سیستین<ref>Sistine Chapel </ref> افتاد، و کار به پیشنهاد برامانتۀ<ref>Bramante </ref> معمار، به میکلانژ سپرده شد. نقل است که برامانته از سر حسادت این پیشنهاد را به میکلانژ داد و امیدوار بود که او از پس کار برنیاید و یا اثر مبتذلی خلق کند. میکلانژ کار را با بی‌میلی پذیرفت، ولی در مدتی کوتاه (چهار سال)، بدون دستیار، و در شرایطی دشوار، سقف مشهور را نقاشی کرد (۱۵۰۸ـ۱۵۱۲). این سمفونی عظیمِ توراتی، داستان آفرینش دنیا، و آفرینش آدم<ref>Creation of Adam </ref>، هبوط، و طوفان نوح را در نُه قطعۀ باشکوه دربر می‌گیرد که در میان تصاویر پیامبران و سیبولاها<ref>sibyls </ref> (زنان غیبدانِ دوران باستان) و بر شانه‌های غلامان یا اطلس‌ها قرار گرفته‌اند. این درون‌مایه به‌کمک پیکره‌ها و حالت‌ها با حد اعلای قدرت و وضوح منتقل می‌گردد، همچون قطعۀ زیبای''آفرینش آدم''. پس از آن‌، میکلانژ ساختِ آرامگاه پاپ را از سر گرفت که اگرچه در مقیاس جاه‌طلبانۀ طرح‌ریزی شده، ساخته نشد و فقط پیکرۀ ''موسی''<ref>''Moses''</ref> را خودِ میکلانژ ساخت، تا ۱۵۴۵ به‌طول انجامید. در ۱۵۲۰ پاپ [[کلمنس هفتم (۱۳۴۲ـ۱۳۹۴م)|کلمنس هفتم]]<ref>Pope Clement VII </ref> سفارش ساخت نمازخانۀ آرامگاهی مدیچی<ref>Medici </ref> را در کلیسای سان لورنتسو<ref>San Lorenzo </ref> فلورانس به میکلانژ محول کرد. این بنا با پیکره‌های مشهور روز و شب، و بامداد و شامگاه، در ۱۵۳۵ پایان یافت. در ۱۵۳۴ پاپ از او خواست، دیوار محراب نمازخانۀ سیستین را نقاشی کند؛ تزیینات این محراب را [[پروجینو، پیترو (ح ۱۴۵۰م ـ۱۵۲۳)|پروجینو]]<ref>Perugino </ref> اجرا کرده بود، و پاپ بعدی، پاپ پل سوم<ref>Pope Paul III </ref>، بر ادامۀ کار پافشاری کرد. میکلانژ موضوع ''واپسین داوری''<ref>''Last Judgement''</ref> را برای این نقاشی برگزید و ظرف شش سال (۱۵۳۵ـ۱۵۴۱)، شاهکار خود را پدید آورد. این اثر، از شکنجه و شهادت، عقوبت سخت، و تقدیر مصیبت‌بار، با اندوهی پرشکوه سخن می‌گوید. طرح‌های معماری سال‌های بعدِ میکلانژ در رم (ازجمله گنبد باشکوه سن پیِترو) در پیدایش سبک باروک<ref>baroque </ref> تأثیر بسزایی داشت. دو دیوارنگارۀ او در نمازخانۀ پائولینا<ref>Capella Paolina </ref> با نام‌های ''مصلوب‌شدن پطرس''<ref>''Crucifixion of St Peter''</ref> (۱۵۴۲ـ۱۵۵۰) و''مسیحی‌شدن پولس''<ref>''Conversion of St Paul''</ref> (۱۵۴۲ـ۱۵۴۵)، آخرین نقاشی‌هایش بودند. پدر میکلانژ، بزرگ‌زادۀ فلورانسی ثروت‌باخته‌ای بود که مدیچی‌ها شغلی موقتی در کاپرسه به او دادند (۱۴۷۴ـ۱۴۷۵م). میکلانژ از هنرمندان جوانی بود که [[مدیچی، لورنتسو د (۱۴۴۹ـ۱۴۹۲م)|لورنتسو دِ مدیچی]]<ref>Lorenzo de Medici </ref> اجازه داد زیرنظر برتولدو در کارگاه، و بر روی مجموعه پیکره‌های کلاسیک<ref>classical </ref> باغ‌های مدیچی در فلورانس کار کند، و کارش تحسین لورنتسو را برانگیخت. فلسفۀ افلاطونی و علقۀ کلاسیک دورۀ رنسانسِ حاکم بر دستگاه مدیچی، در میکلانژ اثر ماندگاری نهاد. میکلانژ پس از مرگ لورنتسو در ۱۴۹۲م، که متشنج‌شدن فضای سیاسی فلورانس را در پی داشت، از بیم جان به بولونیا گریخت، و یک سال بعد به آن‌جا بازگشت. پیکرۀ مرمرین ''داود''، معیار جدیدی در خلق پیکرۀ برهنه فراهم آورد. میکلانژ پیکره‌های عظیم خود را در قالب دیوارنگاره، در نمازخانۀ سیستین اجرا کرد. ''واپسین داوریِ'' میکلانژ نسبت به دیوارنگاره‌های نقاشان دیگر و حتی کار پیشین خود او بر روی سقف، لحنی متفاوت داشت. مشاهدۀ آن یادآور وقایعی است که به‌تازگی رخ داده بودند ـ همچون محاصرۀ فلورانس، تاراج رم ـ و نیز تأثیری که دانته<ref>Dante </ref> در عمق جان هنرمند نهاده بود. هرچند این شاهکار غم‌بار از زیبایی سقف بی‌بهره است؛ با احاطه‌اش بر حرکت در فضا، راهی را نشان می‌دهد که نقاشی ایتالیا تا یک قرن بعد پیمود. به فهرست بلند دستاورد‌های میکلانژ، طراحی‌های عالی او را نیز باید افزود، که نخست آن‌ها را با مداد می‌کشید؛ بعدها به استفاده از گچ سیاه و گچ قرمز روآورد. سروده‌های او نیز درخور توجّه‌اند، به ویژه اشعاری که خطاب به [[کولونا، ویتوریا (ح ۱۴۹۲م ـ۱۵۴۷)|ویتوریا کولونا]]<ref>Vittoria Colonna </ref> بیوۀ مارکیِ پسکارا<ref>Marquis of Pescara</ref> سرود؛ دوستی او به میکلانژ آرامش می‌بخشید و مرگش در ۱۵۴۷ میکلانژ را داغدار کرد. میکلانژ در رم درگذشت، ولی بعد، مقبره‌اش را با حد اعلای تشریفات احترام‌آمیز به کلیسای سانتا کروچۀ فلورانس منتقل کردند.
(یا: میکِلانجلو؛ نام کامل: میکلانجو دی لودوویکو بوئونارّوتی<ref>Michelangelo di Lodovico Buonarroti </ref>) مجسمه‌ساز، نقاش، معمار، و شاعر ایتالیایی. در موطنش، [[فلورانس]]<ref>Florence </ref>، و نیز در رم کار کرد و نبوغش بر سرتاسر دورۀ رنسانس متعالی<ref>High Renaissance </ref> سایه افکند. میکلانژ در کاپرِسه<ref>Caprese </ref> به‌دنیا آمد، ولی خانواده‌اش اهل فلورانس بودند و اندکی پس از تولد او، به شهر خود بازگشتند. در سیزده‌سالگی شاگرد [[گیرلاندایو، دومنیکو (ح ۱۴۴۹ـ۱۴۹۴م)|دومنیکو گیرلاندایو]]<ref>Domenico Ghirlandaio </ref>، نقاش معروف، شد. آثار [[جوتو|جوتّو]]<ref>Giotto </ref> و دیوارنگاره‌های [[مازاتچو، تومازو (۱۴۰۱ـ ح ‍ ۱۴۲۸م)|مازاتچو]]<ref>Masaccio </ref> در نمازخانۀ برانکاتچی<ref>Brancacci </ref> را نیز اتود کرد. استعداد و علاقۀ ذاتی خود را در مجسمه‌سازی پروراند. در رقابت با هنرمندان باستان، ''سردیس فاونوس''<ref>''Chapel Head of a Faun''</ref> (ح ۱۴۸۹م؛ کاخ وِکّیو<ref>Palazzo Vecchio </ref>، فلورانس) و نقش‌برجستۀ ''نبرد قنطورس و لاپیت‌ها''<ref>''Battle of Centaurs and Lapiths''</ref> (خانۀ بوئوناروتّی<ref>Casa Buonarotti </ref>، فلورانس) را ساخت. یک سال در [[بولونیا، شهر|بولونیا]] به‌سر برد و در ۱۴۹۶م، در ۲۱سالگی، به رم رفت. در مدت پنج سال اقامتش در رم، دو پیکرۀ پرآوازۀ ''باکوس''<ref>''Bacchus''</ref> (۱۴۹۶ـ۱۴۹۸م؛ موزۀ ملّی بارجلّو<ref>Museo Nazionale del Bargello </ref>، فلورانس) و ''سوگواری مریم بر پیکر مسیح'' (۱۴۹۸ـ۱۴۹۹م؛ [[سان پیترو، کلیسای جامع|سان پیِترو]]، رم<ref>St Peter’s Rome </ref>) را تراشید. در ۱۵۰۱ به فلورانس برگشت و از قطعه‌ای سنگ مرمر دور انداخته‌شدۀ کارّارا<ref>Carrara </ref>، پیکرۀ غول‌آسای ''داود''<ref>''David''</ref> (۱۵۰۱ـ۱۵۰۴م؛ موزۀ آکادمی، فلورانس<ref>Accademia, Florence </ref>) را آفرید. نقاشی را نیز رها نکرده بود؛ نقاشی‌های این دورۀ او عبارت‌اند از ''مریم عذرا و کودک با یوحنا و فرشتگان''<ref>''Madonna and Child with St John and Angels''</ref> (ح۱۴۹۵م)، و ''خاکسپاری''<ref>''Entombment''</ref> (ح۱۵۰۱؛ هر دو در نگارخانۀ ملی لندن<ref>National Gallery, London </ref>)؛ و ''خانوادۀ مقدس''<ref>''Holy Family''</ref> (۱۵۰۳؛ نگارخانۀ اوفیتسی<ref>Uffizi Gallery </ref>، فلورانس) شاهکاری که برای آنجلو دونی<ref>Angelo Doni </ref>، حامیِ خود و حامی [[رافائل سانتسیو|رافائل]]<ref>Raphael </ref>، نقاشی کرد. در ۱۵۰۴ سفارش اجرای دیوارنگارۀ بزرگی را در تالار ساختمان شورای حکومت جمهوریِ تازه‌تأسیسِ فلورانس گرفت؛ این اثر مکمّلی بود بر دیوارنگارۀ ''نبرد آنگیاریِ''<ref>''Battle of Anghiari''</ref> لئوناردو داوینچی<ref>Leonardo da Vinci </ref>؛ ولی هیچ‌یک از دو هنرمند کار خود را به‌پایان نرساندند. پاپ یولیوس دوم<ref>Pope Julius II </ref>، میکلانژ را برای ساخت آرامگاه خود به رم فراخواند، که قرار بود با فواصلی، جمعاً ۴۰ سال بر روی آن کار کند. سپس پاپ به فکر تزیین سقف نمازخانۀ سیستین<ref>Sistine Chapel </ref> افتاد، و کار به پیشنهاد برامانتۀ<ref>Bramante </ref> معمار، به میکلانژ سپرده شد. نقل است که برامانته از سر حسادت این پیشنهاد را به میکلانژ داد و امیدوار بود که او از پس کار برنیاید و یا اثر مبتذلی خلق کند. میکلانژ کار را با بی‌میلی پذیرفت، ولی در مدتی کوتاه (چهار سال)، بدون دستیار، و در شرایطی دشوار، سقف مشهور را نقاشی کرد (۱۵۰۸ـ۱۵۱۲). این سمفونی عظیمِ توراتی، داستان آفرینش دنیا، و آفرینش آدم<ref>Creation of Adam </ref>، هبوط، و طوفان نوح را در نُه قطعۀ باشکوه دربر می‌گیرد که در میان تصاویر پیامبران و سیبولاها<ref>sibyls </ref> (زنان غیبدانِ دوران باستان) و بر شانه‌های غلامان یا اطلس‌ها قرار گرفته‌اند. این درون‌مایه به‌کمک پیکره‌ها و حالت‌ها با حد اعلای قدرت و وضوح منتقل می‌گردد، همچون قطعۀ زیبای''آفرینش آدم''. پس از آن‌، میکلانژ ساختِ آرامگاه پاپ را از سر گرفت که اگرچه در مقیاس جاه‌طلبانۀ طرح‌ریزی شده، ساخته نشد و فقط پیکرۀ ''موسی''<ref>''Moses''</ref> را خودِ میکلانژ ساخت، تا ۱۵۴۵ به‌طول انجامید. در ۱۵۲۰ پاپ [[کلمنس هفتم (۱۳۴۲ـ۱۳۹۴م)|کلمنس هفتم]]<ref>Pope Clement VII </ref> سفارش ساخت نمازخانۀ آرامگاهی مدیچی<ref>Medici </ref> را در کلیسای سان لورنتسو<ref>San Lorenzo </ref> فلورانس به میکلانژ محول کرد. این بنا با پیکره‌های مشهور روز و شب، و بامداد و شامگاه، در ۱۵۳۵ پایان یافت. در ۱۵۳۴ پاپ از او خواست، دیوار محراب نمازخانۀ سیستین را نقاشی کند؛ تزیینات این محراب را [[پروجینو، پیترو (ح ۱۴۵۰م ـ۱۵۲۳)|پروجینو]]<ref>Perugino </ref> اجرا کرده بود، و پاپ بعدی، پاپ پل سوم<ref>Pope Paul III </ref>، بر ادامۀ کار پافشاری کرد. میکلانژ موضوع ''واپسین داوری''<ref>''Last Judgement''</ref> را برای این نقاشی برگزید و ظرف شش سال (۱۵۳۵ـ۱۵۴۱)، شاهکار خود را پدید آورد. این اثر، از شکنجه و شهادت، عقوبت سخت، و تقدیر مصیبت‌بار، با اندوهی پرشکوه سخن می‌گوید. طرح‌های معماری سال‌های بعدِ میکلانژ در رم (ازجمله گنبد باشکوه سن پیِترو) در پیدایش سبک باروک<ref>baroque </ref> تأثیر بسزایی داشت. دو دیوارنگارۀ او در نمازخانۀ پائولینا<ref>Capella Paolina </ref> با نام‌های ''مصلوب‌شدن پطرس''<ref>''Crucifixion of St Peter''</ref> (۱۵۴۲ـ۱۵۵۰) و''مسیحی‌شدن پولس''<ref>''Conversion of St Paul''</ref> (۱۵۴۲ـ۱۵۴۵)، آخرین نقاشی‌هایش بودند. پدر میکلانژ، بزرگ‌زادۀ فلورانسی ثروت‌باخته‌ای بود که مدیچی‌ها شغلی موقتی در کاپرسه به او دادند (۱۴۷۴ـ۱۴۷۵م). میکلانژ از هنرمندان جوانی بود که [[مدیچی، لورنتسو د (۱۴۴۹ـ۱۴۹۲م)|لورنتسو دِ مدیچی]]<ref>Lorenzo de Medici </ref> اجازه داد زیرنظر برتولدو در کارگاه، و بر روی مجموعه پیکره‌های کلاسیک<ref>classical </ref> باغ‌های مدیچی در فلورانس کار کند، و کارش تحسین لورنتسو را برانگیخت. فلسفۀ افلاطونی و علقۀ کلاسیک دورۀ رنسانسِ حاکم بر دستگاه مدیچی، در میکلانژ اثر ماندگاری نهاد. میکلانژ پس از مرگ لورنتسو در ۱۴۹۲م، که متشنج‌شدن فضای سیاسی فلورانس را در پی داشت، از بیم جان به بولونیا گریخت، و یک سال بعد به آن‌جا بازگشت. پیکرۀ مرمرین ''داود''، معیار جدیدی در خلق پیکرۀ برهنه فراهم آورد. میکلانژ پیکره‌های عظیم خود را در قالب دیوارنگاره، در نمازخانۀ سیستین اجرا کرد. ''واپسین داوریِ'' میکلانژ نسبت به دیوارنگاره‌های نقاشان دیگر و حتی کار پیشین خود او بر روی سقف، لحنی متفاوت داشت. مشاهدۀ آن یادآور وقایعی است که به‌تازگی رخ داده بودند ـ همچون محاصرۀ فلورانس، تاراج رم ـ و نیز تأثیری که دانته<ref>Dante </ref> در عمق جان هنرمند نهاده بود. هرچند این شاهکار غم‌بار از زیبایی سقف بی‌بهره است؛ با احاطه‌اش بر حرکت در فضا، راهی را نشان می‌دهد که نقاشی ایتالیا تا یک قرن بعد پیمود. به فهرست بلند دستاورد‌های میکلانژ، طراحی‌های عالی او را نیز باید افزود، که نخست آن‌ها را با مداد می‌کشید؛ بعدها به استفاده از گچ سیاه و گچ قرمز روآورد. سروده‌های او نیز درخور توجّه‌اند، به ویژه اشعاری که خطاب به [[کولونا، ویتوریا (ح ۱۴۹۲م ـ۱۵۴۷)|ویتوریا کولونا]]<ref>Vittoria Colonna </ref> بیوۀ مارکیِ پسکارا<ref>Marquis of Pescara</ref> سرود؛ دوستی او به میکلانژ آرامش می‌بخشید و مرگش در ۱۵۴۷ میکلانژ را داغدار کرد. میکلانژ در رم درگذشت، ولی بعد، مقبره‌اش را با حد اعلای تشریفات احترام‌آمیز به کلیسای سانتا کروچۀ فلورانس منتقل کردند.


&nbsp;
&nbsp;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۰۵

میکلانژ (۱۴۷۵ـ۱۵۶۴م)(Michelangelo)

میکلانژ
Michelangelo
زادروز کاپرسه ۱۴۷۵م
درگذشت ۱۵۶۴م
ملیت ایتالیایی
شغل و تخصص اصلی مجسمه ساز
شغل و تخصص های دیگر  نقاش، معمار و شاعر
نام اصلی میکلانجو دی لودوویکو بویوناروتی
آثار سردیس فاونوس، نبرد قنطورس و لاپیت‌ها، نقاشی سقف نمازخانه سیستین (۱۵۰۸ـ۱۵۱۲)، نقاشی مریم عذرا و کودک با یوحنا و فرشتگان (ح۱۴۹۵م)
گروه مقاله ادبیات غرب، معماری، نگارگری و مجسمه سازی جهان
پرتره میکلانژ اثر دانیله دا ولترا
سوگواری مریم بر پیکر مسیح (Pieta)، اثر میکلانژ

(یا: میکِلانجلو؛ نام کامل: میکلانجو دی لودوویکو بوئونارّوتی[۱]) مجسمه‌ساز، نقاش، معمار، و شاعر ایتالیایی. در موطنش، فلورانس[۲]، و نیز در رم کار کرد و نبوغش بر سرتاسر دورۀ رنسانس متعالی[۳] سایه افکند. میکلانژ در کاپرِسه[۴] به‌دنیا آمد، ولی خانواده‌اش اهل فلورانس بودند و اندکی پس از تولد او، به شهر خود بازگشتند. در سیزده‌سالگی شاگرد دومنیکو گیرلاندایو[۵]، نقاش معروف، شد. آثار جوتّو[۶] و دیوارنگاره‌های مازاتچو[۷] در نمازخانۀ برانکاتچی[۸] را نیز اتود کرد. استعداد و علاقۀ ذاتی خود را در مجسمه‌سازی پروراند. در رقابت با هنرمندان باستان، سردیس فاونوس[۹] (ح ۱۴۸۹م؛ کاخ وِکّیو[۱۰]، فلورانس) و نقش‌برجستۀ نبرد قنطورس و لاپیت‌ها[۱۱] (خانۀ بوئوناروتّی[۱۲]، فلورانس) را ساخت. یک سال در بولونیا به‌سر برد و در ۱۴۹۶م، در ۲۱سالگی، به رم رفت. در مدت پنج سال اقامتش در رم، دو پیکرۀ پرآوازۀ باکوس[۱۳] (۱۴۹۶ـ۱۴۹۸م؛ موزۀ ملّی بارجلّو[۱۴]، فلورانس) و سوگواری مریم بر پیکر مسیح (۱۴۹۸ـ۱۴۹۹م؛ سان پیِترو، رم[۱۵]) را تراشید. در ۱۵۰۱ به فلورانس برگشت و از قطعه‌ای سنگ مرمر دور انداخته‌شدۀ کارّارا[۱۶]، پیکرۀ غول‌آسای داود[۱۷] (۱۵۰۱ـ۱۵۰۴م؛ موزۀ آکادمی، فلورانس[۱۸]) را آفرید. نقاشی را نیز رها نکرده بود؛ نقاشی‌های این دورۀ او عبارت‌اند از مریم عذرا و کودک با یوحنا و فرشتگان[۱۹] (ح۱۴۹۵م)، و خاکسپاری[۲۰] (ح۱۵۰۱؛ هر دو در نگارخانۀ ملی لندن[۲۱])؛ و خانوادۀ مقدس[۲۲] (۱۵۰۳؛ نگارخانۀ اوفیتسی[۲۳]، فلورانس) شاهکاری که برای آنجلو دونی[۲۴]، حامیِ خود و حامی رافائل[۲۵]، نقاشی کرد. در ۱۵۰۴ سفارش اجرای دیوارنگارۀ بزرگی را در تالار ساختمان شورای حکومت جمهوریِ تازه‌تأسیسِ فلورانس گرفت؛ این اثر مکمّلی بود بر دیوارنگارۀ نبرد آنگیاریِ[۲۶] لئوناردو داوینچی[۲۷]؛ ولی هیچ‌یک از دو هنرمند کار خود را به‌پایان نرساندند. پاپ یولیوس دوم[۲۸]، میکلانژ را برای ساخت آرامگاه خود به رم فراخواند، که قرار بود با فواصلی، جمعاً ۴۰ سال بر روی آن کار کند. سپس پاپ به فکر تزیین سقف نمازخانۀ سیستین[۲۹] افتاد، و کار به پیشنهاد برامانتۀ[۳۰] معمار، به میکلانژ سپرده شد. نقل است که برامانته از سر حسادت این پیشنهاد را به میکلانژ داد و امیدوار بود که او از پس کار برنیاید و یا اثر مبتذلی خلق کند. میکلانژ کار را با بی‌میلی پذیرفت، ولی در مدتی کوتاه (چهار سال)، بدون دستیار، و در شرایطی دشوار، سقف مشهور را نقاشی کرد (۱۵۰۸ـ۱۵۱۲). این سمفونی عظیمِ توراتی، داستان آفرینش دنیا، و آفرینش آدم[۳۱]، هبوط، و طوفان نوح را در نُه قطعۀ باشکوه دربر می‌گیرد که در میان تصاویر پیامبران و سیبولاها[۳۲] (زنان غیبدانِ دوران باستان) و بر شانه‌های غلامان یا اطلس‌ها قرار گرفته‌اند. این درون‌مایه به‌کمک پیکره‌ها و حالت‌ها با حد اعلای قدرت و وضوح منتقل می‌گردد، همچون قطعۀ زیبایآفرینش آدم. پس از آن‌، میکلانژ ساختِ آرامگاه پاپ را از سر گرفت که اگرچه در مقیاس جاه‌طلبانۀ طرح‌ریزی شده، ساخته نشد و فقط پیکرۀ موسی[۳۳] را خودِ میکلانژ ساخت، تا ۱۵۴۵ به‌طول انجامید. در ۱۵۲۰ پاپ کلمنس هفتم[۳۴] سفارش ساخت نمازخانۀ آرامگاهی مدیچی[۳۵] را در کلیسای سان لورنتسو[۳۶] فلورانس به میکلانژ محول کرد. این بنا با پیکره‌های مشهور روز و شب، و بامداد و شامگاه، در ۱۵۳۵ پایان یافت. در ۱۵۳۴ پاپ از او خواست، دیوار محراب نمازخانۀ سیستین را نقاشی کند؛ تزیینات این محراب را پروجینو[۳۷] اجرا کرده بود، و پاپ بعدی، پاپ پل سوم[۳۸]، بر ادامۀ کار پافشاری کرد. میکلانژ موضوع واپسین داوری[۳۹] را برای این نقاشی برگزید و ظرف شش سال (۱۵۳۵ـ۱۵۴۱)، شاهکار خود را پدید آورد. این اثر، از شکنجه و شهادت، عقوبت سخت، و تقدیر مصیبت‌بار، با اندوهی پرشکوه سخن می‌گوید. طرح‌های معماری سال‌های بعدِ میکلانژ در رم (ازجمله گنبد باشکوه سن پیِترو) در پیدایش سبک باروک[۴۰] تأثیر بسزایی داشت. دو دیوارنگارۀ او در نمازخانۀ پائولینا[۴۱] با نام‌های مصلوب‌شدن پطرس[۴۲] (۱۵۴۲ـ۱۵۵۰) ومسیحی‌شدن پولس[۴۳] (۱۵۴۲ـ۱۵۴۵)، آخرین نقاشی‌هایش بودند. پدر میکلانژ، بزرگ‌زادۀ فلورانسی ثروت‌باخته‌ای بود که مدیچی‌ها شغلی موقتی در کاپرسه به او دادند (۱۴۷۴ـ۱۴۷۵م). میکلانژ از هنرمندان جوانی بود که لورنتسو دِ مدیچی[۴۴] اجازه داد زیرنظر برتولدو در کارگاه، و بر روی مجموعه پیکره‌های کلاسیک[۴۵] باغ‌های مدیچی در فلورانس کار کند، و کارش تحسین لورنتسو را برانگیخت. فلسفۀ افلاطونی و علقۀ کلاسیک دورۀ رنسانسِ حاکم بر دستگاه مدیچی، در میکلانژ اثر ماندگاری نهاد. میکلانژ پس از مرگ لورنتسو در ۱۴۹۲م، که متشنج‌شدن فضای سیاسی فلورانس را در پی داشت، از بیم جان به بولونیا گریخت، و یک سال بعد به آن‌جا بازگشت. پیکرۀ مرمرین داود، معیار جدیدی در خلق پیکرۀ برهنه فراهم آورد. میکلانژ پیکره‌های عظیم خود را در قالب دیوارنگاره، در نمازخانۀ سیستین اجرا کرد. واپسین داوریِ میکلانژ نسبت به دیوارنگاره‌های نقاشان دیگر و حتی کار پیشین خود او بر روی سقف، لحنی متفاوت داشت. مشاهدۀ آن یادآور وقایعی است که به‌تازگی رخ داده بودند ـ همچون محاصرۀ فلورانس، تاراج رم ـ و نیز تأثیری که دانته[۴۶] در عمق جان هنرمند نهاده بود. هرچند این شاهکار غم‌بار از زیبایی سقف بی‌بهره است؛ با احاطه‌اش بر حرکت در فضا، راهی را نشان می‌دهد که نقاشی ایتالیا تا یک قرن بعد پیمود. به فهرست بلند دستاورد‌های میکلانژ، طراحی‌های عالی او را نیز باید افزود، که نخست آن‌ها را با مداد می‌کشید؛ بعدها به استفاده از گچ سیاه و گچ قرمز روآورد. سروده‌های او نیز درخور توجّه‌اند، به ویژه اشعاری که خطاب به ویتوریا کولونا[۴۷] بیوۀ مارکیِ پسکارا[۴۸] سرود؛ دوستی او به میکلانژ آرامش می‌بخشید و مرگش در ۱۵۴۷ میکلانژ را داغدار کرد. میکلانژ در رم درگذشت، ولی بعد، مقبره‌اش را با حد اعلای تشریفات احترام‌آمیز به کلیسای سانتا کروچۀ فلورانس منتقل کردند.

 

  1. ↑ Michelangelo di Lodovico Buonarroti
  2. ↑ Florence
  3. ↑ High Renaissance
  4. ↑ Caprese
  5. ↑ Domenico Ghirlandaio
  6. ↑ Giotto
  7. ↑ Masaccio
  8. ↑ Brancacci
  9. ↑ Chapel Head of a Faun
  10. ↑ Palazzo Vecchio
  11. ↑ Battle of Centaurs and Lapiths
  12. ↑ Casa Buonarotti
  13. ↑ Bacchus
  14. ↑ Museo Nazionale del Bargello
  15. ↑ St Peter’s Rome
  16. ↑ Carrara
  17. ↑ David
  18. ↑ Accademia, Florence
  19. ↑ Madonna and Child with St John and Angels
  20. ↑ Entombment
  21. ↑ National Gallery, London
  22. ↑ Holy Family
  23. ↑ Uffizi Gallery
  24. ↑ Angelo Doni
  25. ↑ Raphael
  26. ↑ Battle of Anghiari
  27. ↑ Leonardo da Vinci
  28. ↑ Pope Julius II
  29. ↑ Sistine Chapel
  30. ↑ Bramante
  31. ↑ Creation of Adam
  32. ↑ sibyls
  33. ↑ Moses
  34. ↑ Pope Clement VII
  35. ↑ Medici
  36. ↑ San Lorenzo
  37. ↑ Perugino
  38. ↑ Pope Paul III
  39. ↑ Last Judgement
  40. ↑ baroque
  41. ↑ Capella Paolina
  42. ↑ Crucifixion of St Peter
  43. ↑ Conversion of St Paul
  44. ↑ Lorenzo de Medici
  45. ↑ classical
  46. ↑ Dante
  47. ↑ Vittoria Colonna
  48. ↑ Marquis of Pescara
برگرفته از «https://wikijoo.ir/index.php?title=میکلانژ&oldid=2010212078»