قاینات

قائنات

شهرستانی در استان خراسان جنوبی، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش‌های نیمبلوک، سده، زهان، و زیرکوه با مرکزیت اداری شهر قائن. از شمال به شهرستان‌های گناباد و خواف (خراسان رضوی)، از شرق به کشور افغانستان، از جنوب به شهرستان بیرجند، و از غرب به شهرستان فردوس محدود است. سرزمینی نیمه‌کوهستانی با دشت‌های پهناور و حاصل‌‌خیز و کوه‌های مرتفع پراکنده‌ای در گوشه‌وکنار است، مانندِ‌ کوه سیاه (۲۸۵۷ متر)، شاه آزکوه و کوه اراز که ارتفاع همگی بالاتر از ۲,۵۰۰ متر است. رودخانه‌های فصلی کال‌خونیک، رود شور، کال شاهرَخت، و چند خشک‌رود دیگر در آن جریان دارند. اقلیم آن معتدل مایل به گرم و خشک و جمعیت آن ۱۴۳,۵۱۶ نفر است (۱۳۸۵). مهم‌ترین آبادی‌های آن عبارت‌اند از خضری‌دشت بیاض، سده، زهان، حاجی‌آباد، اسلام‌آباد، قومینجان، بیهود، مهموئی، گازار، آبیز، و شاهرخت. راه مشهد به بیرجند، قائن به خواف و یزدان و نیز راه قائن به فردوس همراه با راه‌های فرعی و روستایی دیگر، شبکۀ راه‌های ارتباطی این شهرستان را تشکیل می‌دهند. قائنات بخشی از ناحیۀ تاریخی قهستان (کهستان) را تشکیل می‌دهد و غلات و زعفران از محصولات عمدۀ آن است.