امیرجاهد، محمدعلی (۱۲۷۴ـ تهران ۱۳۵۶ش)

امیر جاهد

محمّدعلی امیرجاهِد (۱۲۷۴ـ تهران ۱۳۵۶ش)

محمدعلی امیرجاهد
زادروز	۱۲۷۴ش
درگذشت	تهران ۱۳۵۶ش
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	شاعر و ترانه‌سرا
آثار	در بهار امید؛ در ملک ایران؛ هزاردستان؛ زن در جامعه؛ دیوان امیرجاهد
گروه مقاله	موسیقی
جوایز و افتخارات	راه‌اندازی دورۀ شبانۀ هنرستان موسیقی ملی

محمّدعلی امیرجاهِد

شاعر ایرانی، ترانه‌سرا، و مؤسس هنرستان شبانۀ موسیقی در تهران. از ۱۲۹۰ش به‌سبب سرودن اشعار ملی‌ میهنی و درگیری با نیروهای اشغالگر روس در جنگ جهانی اول (۱۲۹۳ـ۱۲۹۷ش) مشهور شد و با سرودن تصنیف‌هایی در موسیقی ایرانی به ‌اوج رسید. بعد از ابوالقاسم عارف قزوینی و علی‌اکبر شیدا، سومین تصنیف‌ساز بزرگ موسیقی معاصر ایرانی به‌شمار می‌آید و ازجمله کسانی است که با تسلط به ادبیات و آشنایی با موسیقی، کلام و آهنگ آثار خود را ساخته است. بیشتر آثار تصنیفی ترانه‌ای خود را در دورۀ بیست‌‌سالۀ سلطنت پهلوی اوّل ساخت و در صفحات گرامافون منتشر کرد. این ترانه‌ها را بیشتر ملوک ضرابی کاشانی، قمرالملوک وزیری، و سید جواد بدیع‌زاده خواندند و گاه نیز مرتضی نی‌داوود و علی‌اکبر شهنازی برای این ترانه‌ها آهنگ ساختند.

تصنیف‌های او متأثر از آثار عارف قزوینی، با حذفِ کلمات و اضافاتِ معمول تصنیف‌های عصر قاجار، و با تأکید بر حس میهن‌پرستی است و برخی از آن‌ها عبارتند از در بهار امید، در ملک ایران، هزاردستان، و زن در جامعه، که بازنمایی تمایلات تجددخواهی در عصر پهلوی اولند.

امیرجاهد بیست‌وچند سال نیز سال‌نامۀ پارس را منتشر می‌کرد. مجموعه خاطرات سیاسی، ترانه‌ها، تصنیف‌ها، اشعار، و نیز آرای او دربارۀ موسیقی ایرانی در دیوان امیرجاهد در ۲ جلد منتشر شده است. وی در ۱۳۳۶ دورۀ شبانۀ هنرستان موسیقی ملّی را راه‌اندازی کرد که استادان برجستۀ موسیقی ایرانی، ازجمله عبدالله دوامی، علی‌اکبر شهنازی، و حسین تهرانی در آن‌جا تدریس می‌کردند و شماری از هنرمندان بزرگ نسل آیندۀ موسیقی ایرانی (سال‌های ۱۳۵۰ به‌ بعد) از پرورش‌یافتگان این هنرستانند.

---