محمد عثمانی چهارم (۱۰۵۱ـ۱۱۰۴ق)

محمد عثمانی چهارم (۱۰۵۱ـ۱۱۰۴ق)

محمد عثمانی چهارم
زادروز	۱۰۵۱ق
درگذشت	۱۱۰۴ق
محل زندگی	عثمانی
ملیت	ترک
نام‌های دیگر	سلطان محمدخان غازی
شغل و تخصص اصلی	فرمانروا
لقب	آوجی
گروه مقاله	تاریخ جهان
خویشاوندان سرشناس	سلطان ابراهیم (پدر)

(سلطان ‌محمدخان غازی؛ ملقب‌ به‌ آوجی‌ (شکارچی‌))نوزدهمین سلطان‌ عثمانی (۱۰۵۸ـ۱۰۹۹ق)‌. پسر ابراهیم بود. پس‌ از خلع‌ پدرش‌ از سلطنت‌ در ۷‌سالگی‌ به‌ پادشاهی‌ رسید. چون‌ خُردسال‌ بود عملاً حکومتش‌ به‌دست‌ زنان‌ دربار، وزرای‌ اعظم‌، ینی‌چری‌ها و سپاهیان‌ اداره‌ می‌شد. رقابت‌ این‌ گروه‌ها بر سر قدرت،‌ اوضاع‌ امپراتوری‌ را چنان‌ آشفته‌ کرد که‌ تا ۱۰۶۶ق وزارت‌ عظمی‌ سیزده‌ بار دست‌ به‌ دست‌ شد. وقتی‌ وزارت‌ به‌ محمد پاشا کوپریلی رسید (۱۰۶۷ق)، وی‌ با سرکوب‌ شورشیان‌ و کوتاه‌کردن‌ دست‌ حرمسرا از سیاست‌ و اجرای‌ اصلاحاتی،‌ اوضاع‌ داخلی‌ حکومت‌ را سامان‌ داد. سلطان‌ محمد در ۱۰۶۸ق از ونیزی‌ها شکست‌ خورد، اما درپی‌ آن‌ بوزجاآدا و لمنوس‌ را گرفت‌ و در ۱۰۶۹ و ۱۰۷۰ق شورش‌های‌ ضدعثمانی‌ را در ترانسیلوانیا و آناتولی‌ فرونشاند. پس‌ از کوپریلی‌ پسرش‌ فاضل‌ احمد پاشا به‌ وزارت‌ رسید و با درپیش‌گرفتن‌ سیاست‌های‌ پدر به‌ موفقیت‌هایی‌ دست‌ یافت‌. سلطان‌ محمد پس‌ از شکست‌ از اتریش‌ در نبرد سن‌ گوتارد بلافاصله‌ با این‌ دولت‌ معاهدۀ‌ صلح‌ بست‌ (۱۰۷۵ق) و در ۱۰۷۹ق با فتح‌ جزیرۀ‌ کرت‌ و قراردادی‌ تحمیلی‌، ونیزیان‌ را به‌ ترک‌ جزیره‌ ناچار کرد. از ۱۰۸۲ تا ۱۰۸۷ق با لهستانی‌ها جنگید و عاقبت‌ با شاه‌ لهستان‌، قرارداد صلحی‌ به‌ امضا رساند (۱۰۸۷ق). در ۱۰۹۳ق به‌ مجارستان‌ لشکر کشید و در ۱۰۹۴ق وین‌ را محاصره‌ کرد، اما کاری‌ از پیش‌ نبرد و پس‌ از آن‌ مجارستان‌ به‌‌دست‌ اتریش‌ افتاد. سرانجام‌ سلطان‌ محمد به‌سبب‌ بی‌کفایتی‌، درپی‌ شورشی‌ نظامی‌ و با فتوای‌ شیخ‌الاسلام‌ از سلطنت‌ عزل‌ و زندانی‌ شد (۱۰۹۹ق)‌. وی‌ سلطانی‌ خوش‌گذران‌ و ولخرج‌ بود و به‌ شکار علاقۀ‌ فراوان‌ داشت‌ و هزینه‌های‌ هنگفتی‌ صرف‌ شکار می‌کرد. او شعر می‌سرود و تخلص وی «کامل» بود.