محمد بقایی

محمد بقایی (بابل 20 اسفند 1323ش- )

(نام قلمی: ماکان) نویسنده، مترجم و پژوهشگر. بیش‌تر از 80 عنوان کتاب (تألیف و ترجمه) از او منتشر شده است که ازآن میان به ترجمۀ ده رمان از هرمان هسه، مجموعۀ 10 جلدی چهره‌های مشهور فلسفۀ غرب و بالغ بر 30 جلد کتاب دربارۀ اقبال لاهوری می‌توان اشاره کرد.

در کودکی به تهران رفت و دوره‏‌های دبستان و دبیرستان را در آن‏‌جا به پایان رساند. در 133۵ش به کار در مطبوعات روی آورد و در نشریاتی چون خدنگ، اعتراف، ترقی، اطلاعات، کیهان، روشنفکر، سیاه و سپیده و امید ایران قلم زد. در 13۴۵ش در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران دانشنامۀ کارشناسی گرفت. در 13۴۴ش در تولید برنامۀ تلویزیونی کلاس آزاد همکاری کرد و پس از آن به عنوان نویسنده و مجری در تولید برنامه‏‌هایی چون زمان و زاویه، فرهنگ و جامعه، و چشم‏‌انداز (4500 برنامۀ یک‌ساعته) مشارکت کرد. پس از انقلاب اسلامی، به دلیل ممنوع‌القلم شدن ترک وطن کرد و روانه ایالات متحده شد و از دانشگاه نوا در ایالت فلوریدا موفق به اخذ دیپلم عالی زبان انگلیسی شد. مدتی بعد به ایران بازگشت و غالب اوقات خود را ضمن تدریس، وقف تالیف و ترجمۀ آثاری در حوزۀ تفکر نمود که موضوع اصلی آنها فلسفه، ادبیات و ادیان است.

در 1998م کشور پاکستان برای نخستین بار به او نشان عالی فرهنگی‏‌ داد. در 2003م به پاس کوشش‏‌هایش در اقبال‏‌شناسی از همایش جهانی اقبال در لاهور پاکستان لوح زرین گرفت.

کتاب‌شناسی

• تصویرهای آشنا (مجموعه داستان)
• بازسازی اندیشه دینی در اسلام، محمد اقبال لاهوری (تهران- ۱۳۸۸)
• شرح مثنوی علامه اقبال لاهوری (تهران- ۱۳۸۸)
• شرح مثنوی علامه اقبال لاهوری
• روزالده، هرمان هسه (تهران- 1389)
• سفر به شرق، هرمان هسه (تهران- 1389)
• نقد و بررسی، جان فلوداس
• مولوی، نیچه و اقبال، خلیفه عبدالحکیم
• تیزهوش، هرمان هسه (تهران- 1389)
• مابعدالطبیعه (از دیدگاه اقبال)، عشرت انور
• اخبار عجیب و حکایات غریب، هرمان هسه (تهران- 1387)
• دمیان، هرمان هسه (تهران- 1388)
• نقد و بررسی، جان ویتون
• خیال وصال، شرح ارمغان حجاز اقبال (تهران- 1388)
• خدا در امریکا، فوریو کلمبو
• فرهنگ تحلیلی مذاهب آمریکا، لئو راستن (تهران- 1388)
• آشنایی با فلسفه غرب، جیمز فیبلمن (تهران- 1388)
• مبانی تربیت فرد و جامعه (از دیدگاه اقبال)، غلام سیدین (تهران- 1379)
• نقد و بررسی شش داستان هسه جری گلن
• سیدارتا، هرمان هسه (تهران- 1389)
• نقد و بررسی، هرمان هسه
• نقد و بررسی، جان سیمونزن
• نقد و بررسی، سیدیر کونستان
• آکویناس، آنتونی کنی
• شرح فلسفه و آثار توماس آکویناس قدیس، جرالد دالکورت
• فردریک نیچه: شرح افکار و آثار برگزیده، مک دانیل استنلی (تهران- 1388)
• دکارت: شرح فلسفه و آثار برگزیده، لئو دلی (تهران- 1388)
• بنتام، میل و مکتب فایده‌گرایی، نیکولاس کاپالدی (تهران- 1384)
• نقد “تواریخ” هرودوت جنگ‌های ایران و یونان، اسپنسر دی اسکالا (تهران- 1387)
• توماس هابز و جان لاک: شرح فلسفه و آثار برگزیده، سوگوون کانگ (تهران- 1384)
• آگوستین قدیس: شرح فلسفه و آثار برگزیده، لئو دلی (تهران- 1388)
• ژان ژاک روسو: شرح افکار و آثار برگزیده، مارگارت لوفتوس رانالد (تهران- 1384)
• خدایان و آدمیان (نقد مبانی فرهنگ و تمدن غرب)، هنری پارکز (تهران- 1389)
• اقبال با چهارده روایت، مجموعه مقالات
• شرار زندگی شرح اسرار خودی اقبال
• خدا در تصور اقبال، مجموعه مقالات
• پیاله‌ای از میکدۀ لاهور: گزیده اشعار اقبال
• لعل روان، شرح و بررسی تطبیقی غزلهای اقبال (تهران- 1382)
• سونش دینار علامه اقبال لاهوری (تهران- 1380)
• زمان و مکان از دیدگاه اقبال
• تصوف در تصور اقبال، شبستری و کسروی
• در شبستان ابد، شرح و بررسی تطبیقی جاویدنامه اقبال (تهران- 1382)
• میکده لاهور: کلیات فارسی علامه اقبال (همراه با فرهنگ جامع لغات و اصطلاحات) (تهران- 1388)
• قلندر شهر عشق، سیزده خطابه و گفتمان دربارۀ علامه اقبال (تهران- 1382)
• اقبال و اندیشه‌های دینی غرب معاصر، محمد معروف (تهران- 1382)
• فرهنگ تکمیلی انگلیسی
• اقبال و شش فیلسوف غربی (فیخته، شوپنهاور، نیچه، جیمز، برگستون، مک تاگارت)، نذیر قیصر (تهران- 1384)
• اقبال و ده چهرۀ دیگر: همر، حلاج، سنایی، سهروردی، مولوی، شبستری، کسروی، هسه، جناح و شیمل (تهران- 1385)
• تصحیف غربزدگی: در جست و جوی هویت ملی (تهران- 1385)
• شرح و تصحیح دیوان سنایی
• ستایش عشق: عاشقانه‌های سنایی (تهران- 1385)
• سقراط: حکیمی که از پرسیدن باکی نداشت، کورا میسن (تهران- 1389)
• شاملو و عالم معنا: به همراه گفت‌وگویی منتشر نشده با نصرت رحمانی (تهران- 1387)
• توماس و تومیسم، جرارد دالکورت (تهران- 1384)
• فلسفۀ دین از نگاه اقبال، محمد معروف (تهران- 1387)
• نقد روان‌شناسی و روان‌درمانی غرب، نذیر قیصر
• افلاتون و ارسطو از منظری دیگر، سوگوون کانگ (تهران- 1388)
• می‌نگریم و می‌رویم (از گلابدره تا هنگ کنگ) (تهران- 1388)
• سیر حکمت در ایران، علامه اقبال لاهوری (تهران- 1388)
• اقبال گلی که در جهنم رویید (تهران- 1389)
• میراث اقبال، میر مستنصر
• کی‌یر کگارد و اقبال، غلام صابر
• معنای زندگی از نگاه مولانا و اقبال، نذیر قیصر (تهران- 1389)
• سفینۀ زندگی: هرمان هسه (تهران- 1390)
• نارسیس و گلدموند، هرمان هسه (تهران- 1392)
• تاملات ایرانی (تهران- 1393)
• از فردوسی تا شاملو (تهران- 1393)
• بازی مهره شیشه‌ای، هرمان هسه (تهران- 1394)
• فرهنگ سه‌زبانه (فاسی، انگلیسی، عربی) (تهران- 1394)

---