ثقةالاسلام تبریزی، میرزا علی (۱۲۷۷ـ ۱۳۳۰ق)

ثِقَة‌ُالاسلامِ‌ تَبریزی‌، میرزا علی‌ (۱۲۷۷ـ ۱۳۳۰ق)

ثِقَة‌ُالاسلامِ‌ تَبريزي‌، ميرزا علي‌

از آزادی‌خوا‌هان دورۀ مشروطه و از رؤسای شیخیه در آذربایجان‌. پدر‌ ثقَة‌الاسلام، میرزا موسی،‌ از علمای‌ شیخیۀ‌ تبریز بود. خود وی مقدمات‌ علوم‌ اسلامی‌ را در زادگاهش‌، تبریز، و تحصیلات‌ عالیه‌ را در نجف‌ اشرف‌ آموخت‌ و پس‌ از فوت‌ پدر‌ (۱۳۱۹ق) با لقب‌ «ثقة‌الاسلام‌» به‌ جای‌ او نشست‌. وی‌ از نظام مشروطه،‌ حمایت‌‌ و بر ضرورت ایجاد دولت ملی و تشکیل مجلس شورا تأکید می‌کرد و در رفع‌ اختلافات‌ سنتی‌ میان‌ شیخیه‌ و متشرعۀ‌ تبریز ‌‌کوشید و توفیق‌ بسیار یافت‌. در ذیحجۀ‌ ۱۳۲۹ق، که‌ قوای‌ روس‌ برای‌ اخراج کارشناسان‌ امریکایی‌ به‌ دولت‌ ایران‌ اولتیماتوم‌ داده بودند، به‌ تبریز هجوم‌ آوردند و آزادی‌خواهان‌ را دستگیر کردند. ثقة‌الاسلام‌ نیز در ۹ محرم‌ ۱۳۳۰ق‌ در کنسولگری‌ روسیه‌ در تبریز گرفتار شد. کنسول‌ روسیه‌، ضمن‌ اهانت‌ به ‌‌وی،‌ از او خواست‌ تا با امضای نامه‌ای‌ گواهی‌ دهد که‌ مجاهدان‌ تبریز آغازکنندۀ جنگ با روسیه بودند، اما وی‌ حاضر نشد گواهی‌ دروغ‌ بدهد. از این‌ رو، روس‌ها او را در بامداد عاشورا، که‌ مردم‌ به‌ سوگواری‌ سرگرم‌ بودند، همراه‌ نُه‌ تن‌ از آزادی‌خواهان‌ به‌ دار آویختند. مدفن‌ او در تبریز است‌. از آثار اوست: ایضاح‌ُ الْاَبناءِ من‌ مولد خاتَمُ‌ الْانبیاء، مرآة الکتب‌، رسالة ‌لالان‌.