رئالیسم انتقادی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۰۷

رئالیسم اِنتِقادی (critical realism)

(یا: واقع‌گرایی انتقادی) هر آموزه‌ای که شناخت ماهیت واقعی، مستقل و عینی جهان را با تجربۀ ذهنی ـ حسی ما از آن واقعیت سازگار کند. در رئالیسم انتقادی، برخلاف واقع‌گرایی‌ خام و ساده‌لوحانه، ذهن، جهان را فقط به‌واسطۀ ادراک و اندیشه می‌شناسد؛ بنابراین مسئله عبارت است از تعیین چگونگی رابطۀ میان واسطه (ادراک و اندیشه) و آنچه در آن‌ نمایانده می‌شود (جهان واقعی). این موضع فکری بیشتر با نام آر دبلیو سلرز^[۱] (۱۸۸۰ـ۱۹۷۳م) پیوسته است که کتابش با عنوان رئالیسم انتقادی^[۲] (۱۹۱۶م) تا حدودی واکنشی علیه به‌اصطلاح رئالیسم ساده‌انگارانۀ^[۳] راسل^[۴] و مور^[۵] است. در ۱۹۲۰م شماری از فیلسوفان ازجمله ای اُ لاوجوی^[۶] (۱۸۷۳ـ۱۹۶۲م) و سانتایانا^[۷] در نگارش مقالاتی دربارۀ رئالیسم انتقادی^[۸] شرکت کردند که مانیفست این مکتب محسوب می‌شد.

↑ R W Sellars
↑ Critical Realism
↑ simplistic realism
↑ Russell
↑ Moore
↑ A O Lovejoy
↑ Santayana
↑ Essays in Critical Realism

[1] R W Sellars

[2] Critical Realism

[3] simplistic realism

[4] Russell

[5] Moore

[6] A O Lovejoy

[7] Santayana

[8] Essays in Critical Realism

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

نسخهٔ ‏۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۰۶ (نمایش مبدأ) Mohammadi3 (بحث \| مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش → تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر		نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۰۷ (نمایش مبدأ) Mohammadi3 (بحث \| مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایشگر دیداری
خط ۲:		خط ۲:
	رئالیسم اِنتِقادی (critical realism)		رئالیسم اِنتِقادی (critical realism)

	(یا: واقع‌گرایی انتقادی) هر آموزه‌ای که شناخت ماهیت واقعی، مستقل و عینی جهان را با تجربۀ ذهنی ـ حسی ما از آن واقعیت سازگار کند. در رئالیسم انتقادی، برخلاف واقع‌گرایی‌ خام و ساده‌لوحانه، ذهن، جهان را فقط به‌واسطۀ ادراک و اندیشه می‌شناسد؛ بنابراین مسئله عبارت است از تعیین چگونگی رابطۀ میان واسطه (ادراک و اندیشه) و آنچه در آن‌ نمایانده می‌شود (جهان واقعی). این موضع فکری بیشتر با نام آر دبلیو سلرز<ref>R W Sellars</ref>~~ ~~(~~۱۸۸۰ـ۱۹۷۳~~) پیوسته است که کتابش با عنوان ''رئالیسم انتقادی<ref>Critical Realism</ref>''~~ ~~(~~۱۹۱۶~~) تا حدودی واکنشی علیه به‌اصطلاح رئالیسم ساده‌انگارانۀ<ref>simplistic realism</ref>~~ ~~راسل<ref>Russell </ref>~~ ~~و مور<ref>Moore </ref>~~ ~~است. در ~~۱۹۲۰~~ شماری از فیلسوفان ازجمله ای اُ لاوجوی<ref>A O Lovejoy</ref>~~ ~~(~~۱۸۷۳ـ۱۹۶۲~~) و سانتایانا<ref>Santayana </ref>~~ ~~در نگارش ''مقالاتی دربارۀ رئالیسم انتقادی<ref>Essays in Critical Realism</ref>''~~ ~~شرکت کردند که مانیفست این مکتب محسوب می‌شد.		(یا: واقع‌گرایی انتقادی) هر آموزه‌ای که شناخت ماهیت واقعی، مستقل و عینی جهان را با تجربۀ ذهنی ـ حسی ما از آن واقعیت سازگار کند. در رئالیسم انتقادی، برخلاف واقع‌گرایی‌ خام و ساده‌لوحانه، ذهن، جهان را فقط به‌واسطۀ ادراک و اندیشه می‌شناسد؛ بنابراین مسئله عبارت است از تعیین چگونگی رابطۀ میان واسطه (ادراک و اندیشه) و آنچه در آن‌ نمایانده می‌شود (جهان واقعی). این موضع فکری بیشتر با نام آر دبلیو سلرز<ref>R W Sellars</ref> (۱۸۸۰ـ۱۹۷۳م) پیوسته است که کتابش با عنوان ''رئالیسم انتقادی<ref>Critical Realism</ref>'' (۱۹۱۶م) تا حدودی واکنشی علیه به‌اصطلاح رئالیسم ساده‌انگارانۀ<ref>simplistic realism</ref> راسل<ref>Russell </ref> و مور<ref>Moore </ref> است. در ۱۹۲۰م شماری از فیلسوفان ازجمله ای اُ لاوجوی<ref>A O Lovejoy</ref> (۱۸۷۳ـ۱۹۶۲م) و سانتایانا<ref>Santayana </ref> در نگارش ''مقالاتی دربارۀ رئالیسم انتقادی<ref>''Essays in Critical Realism''</ref>'' شرکت کردند که مانیفست این مکتب محسوب می‌شد.