آرمانیاک ها و بورگونی ها
آرمانیاک‌ها و بورگونی‌ها (Armagnacs and Burgundian)
جناح‌های متخاصم که برای تسلط بر فرانسه در اوایل قرن ۱۵ با یکدیگر مبارزه کردند. رقابت بر سر قدرت بین لوئی دو اورلئان[۱]، برادر شارل ششم[۲] معروف به شارل دیوانه، پادشاه فرانسه، و عموزاده‌اش ژان بی‌باک[۳]، دوک بورگونی[۴]، به‌قتل لوئی در ۱۴۰۷م منجر شد. در کشمکش‌های پس از آن، هواداران شارل دو اورلئان[۵]، پسر لوئی، به فرماندهی پدرزن شارل، برنار هفتم[۶]، کنت آرمانیاک[۷]، که این دسته از او نام گرفتند، با بورگونی‌ها درگیر شدند. جنگ داخلی[۸] بین دو دسته در ۱۴۱۱م آغاز شد. ابتدا ژان بی‌باک کنترل حکومت را در دست گرفت، اما در ۱۴۱۳م به فرار از پاریس مجبور شد. آرمانیاک‌ها به قدرت رسیدند و به دفاع از فرانسه در برابر هنری پنجم[۹]، پادشاه انگلستان، پرداختند که در ۱۴۱۵م به فرانسه حمله کرده بود. مناقشه بین آرمانیاک‌ها و بورگونی‌ها به بخشی از جنگ صدساله[۱۰] تبدیل شد. ژان با استفاده از شکست فرانسه به پاریس بازگشت و شاه را اسیر کرد (۱۴۱۸م) و در کشتار آرمانیاک‌ها، برنار هفتم و بسیاری از پیروانش کشته شدند. ژان کوشید با پسر شارل ششم، بعدها شارل هفتم[۱۱]، مذاکره کند، اما در ۱۴۱۹م به‌قتل رسید. فیلیپ نیکو[۱۲]، پسر و جانشین او، با انگلیسی‌ها پیمان بست و سلطنت هنری پنجم را بر فرانسه پذیرفت. این اتحاد تا ۱۴۳۵م، که فیلیپ با شارل هفتم پیمان آراس[۱۳] را امضا کرد، به قوّت خود باقی بود. مبارزه بین پادشاه فرانسه و بورگونی تا زمان مرگ شارل دلیر[۱۴]، پادشاه بورگونی، در ۱۴۷۷م ادامه داشت.