دانش پژوه، محمدتقی (آمل ۱۲۹۰ـ تهران ۱۳۷۵ش)
دانش‌پژوه، محمّدتقی (آمل ۱۲۹۰ـ تهران ۱۳۷۵ش)
| محمدتقی دانش پژوه | |
|---|---|
| زادروز |
آمل ۱۲۹۰ش |
| درگذشت | تهران ۱۳۷۵ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | محقق، نسخه شناس و کتاب شناس |
| آثار | ترجمه قدیم نهایه شیخ طوسی، مختصر نافع محقق حلی |
| گروه مقاله | علم کتابداری و کتاب، فرهنگ نامه و مرجع نویسی |
محقّق، نسخه‌شناس و کتاب‌شناس ایرانی. عضو افتخاری انجمن آسیایی پاریس و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب ایران بود. او را پدر علم نسخه‌شناسی ایران می‌دانند. پس از اخذ لیسانس حقوق از دانشکده الهیات دانشگاه تهران در 1320ش کار خود را به عنوان کمک کتابدار در کتابخانۀ دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و در ۱۳۴۸ش به استادی تاریخ دانشکدۀ ادبیات تهران رسید.
دانش‌پژوه در تاریخ علمِ منطق تبحر داشت. از بنیادگذاران مجلۀ فرهنگ ایران زمین بود. کوشش اساسی و جهانی او فهرست‌نگاری نسخه‌های خطی بود که اهم آن‌ها فهرست‌های کتابخانه‌های معتبر تهران، آستانۀ قم، کتابخانۀ مجتبی مینوی، و لوس‌آنجلس است و نیز مجموعه‌سازی کتاب‌های پژوهشی در زمینۀ تحقیقات ایران‌شناسی و متون و مباحث اسلامی در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران که دامنۀ آن را به بررسی و برگزیدن نسخه‌های خطی برای مجموعه‌های کتابخانه‌های معتبر تهران و بعضی از کتابخانه‌های شهرستان‌ها نیز کشیده بود. او رقمی نزدیک به ۱۰۰هزار نسخۀ خطی را یک‌به‌یک دیده، بررسی کرده و آن‌هایی را که شایستۀ معرفی دانسته با انتشار حدود ۵۰ کتاب، ۴۰ فهرست و نزدیک به ۴۰۰ مقاله شناسانده است. وی بسیاری از اسناد ناشناخته و فراموش‌شده را معرفی کرده است. به جز فهرست نسخه‌های خطی اعم از مستقل و به‌صورت کتاب، آثار او را بیشتر تصحیح کتب شامل می‌شود.
برخی از آثار (تصحیح و ترجمۀ متون کهن)
ترجمۀ قدیم نهایۀ شیخ طوسی
مختصر نافع محقّق حلی
ملل و نحل شهرستانی
نجات ابن‌سینا
تحصیل بهمنیار
منطق ابن مقفّع
تبصرۀ سهلان ساوجی
منطقیات فارابی
اخلاق محتشمی
بخشی از جامع‌التّواریخ
سوانح‌الافکار خواجه رشید‌الدین فضل‌الله همدانی
رسالاتی در موسیقی