خورشاه بن قباد حسینی
خورشاه بن قباد حسینی ( - گلکنده 972ق)
تاریخ‌نگار ایرانی‌تبار هندی. در ایران زاده شد و سپس به هند رفت. به گفتۀ ملّا عبدالقادر بدایونی در منتخب التواریخ، زادگاه وی را عراق عجم دانستهاند. خورشاه در روزگار پادشاهی برهانشاه یکم (91۴- 9۶1ق) از سلسلۀ نظام‌شاهیان احمدنگر دکن، در دربار او به خدمت گرفته شد. وی همانند نظامشاه، به شاهطاهر دکنی ( - 9۵2ق) که از پیشوایان شیعۀ اسماعیلی بود، ارادت میورزید. در 9۵2ق از دربار نظامشاه به عنوان ایلچی و به رسالت از سوی شاهطاهر با هدایایی که به هزارتومان میرسید، نزد شاه‌طهماسب اول صفوی فرستاده شد. در رجب همان سال به ری رسید و سفارت خود را به آگاهی شاه‌طهماسب، که در آن زمان در فیروزکوه بود، رسانید. به خورشاه دستور داده شد تا به قزوین برود و پس از یک ماه نزد شاه بار یافت. پس از آن به ایلچی نظامشاه معروف شد. خورشاه یک سال و نیم در خدمت شاه‌طهماسب بود و همراه وی به گرجستان و شروان رفت. مدتی پس از رساندن نامۀ شاه‌طهماسب به شاه طاهر مجدداً به ایران برگشت و سال‌های نسبتاً زیادی در ایران ماند. وی به گیلان، مازندران و دیگر نواحی ایران سفر کرد، تا 971ق در ایران به سر برد و به تألیف تاریخ ایلچی نظامشاه پرداخت. سپس به هند بازگشت و چون برهانشاه به هنگام محاصره بیجاپور درگذشت، خورشاه به دربار ابراهیم قطبشاه راه یافت و اثر خود را در 971ق به نام وی تمام کرد. ازاینرو اثر وی، جز نام تاریخِ ایلْچی نِظامْ‌شاه و خلاصةالتّواریخ، با نامهای تاریخ قطب‌شاهیه و تاریخ قطبی نیز شهرت دارد.
این تاریخ عمومی، که دارای نثری ساده بوده و به دور از تعقید، درازگویی و پیچیدگی منشیانه می‌باشد، به «تاریخ ایلچی نظام شاه» معروف شده است. این تاریخ عمومی که دربرگیرندۀ وقایع دنیا از آغاز آفرینش تا سال ۹۷۰ ق است، علاوه بر یک مقدمه در بیان خلقت آدم و اولادش، در هفت مقاله، بدین صورت تدوین شده است: تاریخ پیشدادیان تا پایان کار ساسانیان در ایران؛ از تولد پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم تا خروج عباسیان؛ عباسیان و سلسله‌های هم‌روزگار ایشان تا قراختائیان؛ پادشاهان ترکستان، مغول‌ها و ظهور ایلخانان تا دولت آل مظفر؛ تیمور و فرزندان او؛ ترکمان‌های قراقوینلو و آق قوینلو تا سلطنت شاه طهماسب صفوی؛ پادشاهان هندوستان.