دانش پژوه، محمدتقی (آمل ۱۲۹۰ـ تهران ۱۳۷۵ش)
دانش‌پژوه، محمّدتقی (آمل ۱۲۹۰ـ تهران ۱۳۷۵ش)
| محمدتقی دانش پژوه | |
|---|---|
| زادروز |
آمل ۱۲۹۰ش |
| درگذشت | تهران ۱۳۷۵ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | محقق، نسخه شناس و کتاب شناس |
| آثار | ترجمه قدیم نهایه شیخ طوسی، مختصر نافع محقق حلی |
| گروه مقاله | علم کتابداری و کتاب، فرهنگ نامه و مرجع نویسی |
محقّق، نسخه‌شناس و کتاب‌شناس ایرانی. عضو افتخاری انجمن آسیایی پاریس و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب ایران بود. در ۱۳۱۹ش کار خود را در کتابخانۀ دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و در ۱۳۴۸ش به استادی تاریخ دانشکدۀ ادبیات تهران رسید. در تاریخ علمِ منطق تبحر داشت. از بنیادگذاران مجلۀ فرهنگ ایران زمین بود. کوشش اساسی و جهانی او فهرست‌نگاری نسخه‌های خطی بود که اهم آن‌ها فهرست‌های کتابخانه‌های معتبر تهران، آستانۀ قم، کتابخانۀ مجتبی مینوی، و لوس‌آنجلس است و نیز مجموعه‌سازی کتاب‌های پژوهشی در زمینۀ تحقیقات ایران‌شناسی و متون و مباحث اسلامی در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران که دامنۀ آن را به بررسی و برگزیدن نسخه‌های خطی برای مجموعه‌های کتابخانه‌های معتبر تهران و بعضی از کتابخانه‌های شهرستان‌ها نیز کشیده بود. او رقمی نزدیک به ۱۰۰هزار نسخۀ خطی را یک‌به‌یک دیده، بررسی کرده و آن‌هایی را که شایستۀ معرفی دانسته با انتشار حدود ۵۰ کتاب، ۴۰ فهرست و نزدیک به ۴۰۰ مقاله شناسانده است. وی بسیاری از اسناد ناشناخته و فراموش‌شده را معرفی کرده است. به جز فهرست نسخه‌های خطی اعم از مستقل و به‌صورت کتاب، آثار او را بیشتر تصحیح کتب شامل می‌شود. از آن جمله‌اند: ترجمۀ قدیم نهایۀ شیخ طوسی، مختصر نافع محقّق حلی، ملل و نحل شهرستانی، نجات ابن‌سینا، تحصیل بهمنیار، منطق ابن مقفّع، تبصرۀ سهلان ساوجی، منطقیات فارابی، اخلاق محتشمی، بخشی از جامع‌التّواریخ، و نیز سوانح‌الافکار خواجه رشید‌الدین فضل‌الله همدانی، رسالاتی در موسیقی.