آل جولسون

آل جولسون Al Jolson
زادروز	روسیۀ تزاری 1886م
درگذشت	سانفرانسیسکو ۲۳ اکتبر ۱۹۵۰م
ملیت	امریکایی
شغل و تخصص اصلی	بازیگر
شغل و تخصص های دیگر	خواننده
آثار	خوانندۀ جاز (1927)؛ احمق آوازه‌خوان بیکن (1928)؛ شب‌های نیویورک (1929)؛ خدای بزرگ، من یک ولگردم (1933)؛ بچۀ آوازه‌خوان (1936)؛ رز میدان واشینگتن (1939)؛ رژهٔ هالیوود (1939)؛ راپسودی این بلو (۱۹۴۵)
گروه مقاله	سینما
خویشاوندان سرشناس	روبی کیلر (همسر)

آل جولسون

آل جولسون (روسیۀ تزاری 1886م- سانفرانسیسکو ۲۳ اکتبر ۱۹۵۰م) Al Jolson

(نام اصلی: آسا یولسون) بازیگر و خوانندۀ امریکایی با اصالت روس. طی دهۀ 1920م به عنوان خواننده و بازیگر نقش‌های کمدی، بزرگ‌ترین سرگرمی‌ساز امریکا بود. برخی جولسون را بزرگ‌ترین سرگرمی‌ساز همۀ عصرها می‌دانستند.

در کودکی همراه با خانوادۀ یهودی‌اش به امریکا مهاجرت کرد. پدرش تک‌خوان کنیسه‌ای در واشینگتن بود و خود او هم از همان‌جا آواز خواندن را شروع کرد. در ادامه به کار نمایش روی آورد و پس از چندسال اجرای برنامه در یک سیرک و کسب موفقیت، به عنوان بازیگر سیاه‌پوست‌نما به نمایش‌های وودویل راه یافت. از شگردهای او بر روی صحنه، سیاه کردن چهره و استفاده از سوت‌های ملودیک، شبیه آواز پرندگان، برای شیرین‌کاری یا فاصله‌گذاری در ترانه‌هایش بود. در این دوره، خیلی زود محبوب‌ترین ستارۀ آواز آمریکا شد. در سال ۱۹۲۳ با ایفای نقش ستارۀ پسر ماما بازیگری در سینما را تجربه کرد، اما فیلم ناتمام ماند؛ تا این که در نخستین فیلم ناطق تاریخ سینما، خوانندۀ جاز، نقش ستارۀ اصلی را به عهده گرفت. از آن پس در برادوی و در چندین فیلم موزیکال در نقش‌های اصلی ظاهر شد، اما همگام با عوض شدن شرایط و تغییر سلیقۀ مردم آرام آرام از محبوبیتش کاسته شد. در زمان جنگ جهانی دوم با تکیه بر پیشینهٔ آوازهای جادویی خود تعدادی از آنها را برای سربازان بازخوانی کرد و زمانی که زندگی‌اش در فیلم سرگذشت جولسون (ساختۀ آلفرد گرین- ۱۹۴۶) به تصویر کشیده شد، بار دیگر نسل جدیدی را شیفته و هوادار خود کرد. در این فیلم لری پارکز در نقش او بازی کرد، اما صدای خود جولسون بر روی آن دوبله شد و با موفقیت زیادی که به دست آورد کمپانی کلمبیا پیکچرز را متقاعد کرد تا فیلم جولسون دوباره آواز می‌خواندِ هنری لوین (۱۹۴۹) را تولید کند. در این فیلم جولسون بیمار و پیر در چند صحنۀ کوتاه ظاهر شد و رودرروی بازیگری قرار گرفت که نقشش را بازی کرد. جولسون کمی پس از بازگشت از اجرای برنامه در میان سربازان آمریکایی مستقر در کشور کره بر اثر سکته قلبی درگذشت. او چهاربار ازدواج کرد و همسر سومش (1928- 1940) روبی کیلر نیز خواننده و بازیگر بود. خاطرات جولسون در کتابی با نام آقای جولسون (۱۹۵۱) منتشر شده است.

جولسون یکی از شخصیت‌های افسانه‌ای در صنعت نمایش امریکا بود. در برادوی اگرچه ایفای نقش‌های اصلی را به عهده نمی‌گرفت، اما همیشه بیش از دیگران مورد توجه تماشاگران بود و هنگامی که در ۱۹۱۲م میلیون‌ها صفحه از آوازهایش به فروش رفت نام خود را در شمار نخستین ستارگان آواز ثبت کرد. در ۱۹۲۳ دیوید وارک گریفیث تصمیم گرفت تا با سپردن نقش اصلی پسر ماما به جولسون، موفقیت‌های او را به سينما انتقال بدهد، اما مشکلات حقوقی ناشی از اختلاف آن دو باعث شد فیلم ناتمام رها شود. با این‌حال جولسون چهارسال بعد با بازی در خوانندۀ جاز سهم عمده‌ای در ظهور سینمای ناطق ایفا کرد. ولی در واقع این احمق آوازه‌خوان بود که او را در مقام یک ستارۀ بزرگ سینما تثبیت کرد و راه را برای فیلم‌های بعدی و موفقیت‌های پی‌درپی او گشود. سینمای ناطق نیز متقابلاً به جولسون کمک کرد تا میلیون‌ها هوادار جدید پیدا کند. اما تماشاگران سینما خیلی زود از او خسته شدند و دو فیلم مامان و پسر بزرگ او موفقیتی به دست نیاوردند. در پی این ناکامی‌ها حضورش بر صحنه‌های تئاتر نیز به پایان رسید و اگرچه به خواندن در رادیو ادامه داد، در سال‌های بعد در چند فیلم انگشت‌شمار نقش‌های اصلی را به عهده گرفت. سال‌های جنگ جهانی دوم روزهای پرشکوه گذشته را برای او زنده کرد و جولسون دوباره آواز می‌خواند به عنوان پرفروش‌ترین فیلم سال ۱۹۴۹، موفقیت بسیاری به همراه آورد.

برخی از فیلم‌ها (بازیگر)

• خوانندۀ جاز (1927)
• احمق آوازه‌خوان (1928)
• پسر خوشبخت (1929)
• آن را با آواز بگو (1929)
• شب‌های نیویورک (1929)
• مامان (1930)
• پسر بزرگ (1930)
• دختر نمایشگر در هالیوود (1930)
• خدای بزرگ، من یک ولگردم (1933)
• نوشگاه شگفتی (1934)
• برو برقص (1935)
• بچۀ آوازه‌خوان (1936)
• رز میدان واشینگتن (1939)
• رژهٔ هالیوود (1939)
• راپسودی در بلو (۱۹۴۵)

---