تبدل عناصر

تبدل عناصر (transmutation)

تبدیل یک عنصر شیمیایی به عنصر دیگر. تبدیل فلزات خاص به طلا از طریق ماده‌ای به نام حَجَرُالفَلاسِفِه یکی از دو هدف بلندپروازانۀ کیمیاگران عهد باستان بود. هدف دیگر دست‌یافتن به اکسیر زندگی بود که می‌بایست همۀ بیماری‌ها را شفا می‌داد، پیران را جوان می‌کرد، و جوانی را ابدی می‌ساخت. امکانِ یافتن حَجَرُالفَلاسِفِه با افکاری که مدت‌های طولانی مطرح بودند هماهنگی داشت و امیدوار بودند که بتوانند چنین ماده‌ای را بیابند. گاه و بیگاه فردی شیاد مدعی می‌شد که این ماده را یافته است. در جهان مدرن دریافته‌ایم که تبدیل یک عنصر به عنصر دیگر عملاً در فرآیند طبیعی رادیواکتیویته یا پرتوزایی روی می‌دهد و از طریق بمباران عناصر با ذرات پُرسرعت، با استفاده از دستگاه‌هایی مانند سیکلوترون، ممکن است. هر دو فرآیند تبدیل طبیعی و مصنوعی شامل تغییر تعداد پروتون‌های هستۀ اتم است و عناصر تبدلی به این شیوه تولید می‌شوند. وقتی هستۀ اتم با نوترون‌های حاصل از یک پیل اتمی یا رآکتور هسته‌ای بمباران شود، تعدادی نوترون جذب آن خواهند شد و درنتیجه، هسته‌ای ناپایدار به‌دست می‌آید. سپس، با تبدیل یکی از نوترون‌های هسته به پروتون، از طریق فروپاشی بتا، هسته پایدارتر و به هستۀ عنصر سنگین‌تر بعدی تبدیل می‌شود.

---