استراوینسکی، ایگور (۱۸۸۲ـ۱۹۷۱)

اِسْتِراوینْسکی، ایگور (۱۸۸۲ـ۱۹۷۱)(Stravinsky, Igor)

ایگور استراوینسکی Igor Stravinsky
زادروز	نزدیکی سن‌پترزبورگ ۱۸۸۲م
درگذشت	۱۹۷۱م
ملیت	روسیه ای (همچنین بعدها: فرانسوی و امریکایی)
شغل و تخصص اصلی	آهنگ ساز
آثار	پرنده آتشین (۱۹۱۰)، پتروشکا (۱۹۱۱)، و تقدیس بهار (۱۹۱۳)
گروه مقاله	موسیقی

اِسْتِراوينْسکي،ايگور

آهنگ‌ساز روس. بعدها تابعیت فرانسه (۱۹۳۴) و امریکا (۱۹۴۵) را پذیرفت. زیرنظر ریمسکی کورساکوف تحصیل کرد و به سفارش دیاگیلف برای باله‌های پرندۀ آتشین (۱۹۱۰)، پتروشکا (۱۹۱۱)، و تقدیس بهار (۱۹۱۳) آهنگ‌هایی ساخت که ریتم‌ها و هارمونی‌های غیرمعمول‌شان در زمان خود جنجال‌برانگیز بودند؛ اثر اخیر، آشوب‌های اعتراض‌آمیزی را به دنبال داشت. سایر آثار او عبارت‌اند از سمفونی‌ها، کنسرتوها (برای ویولن و پیانو)، موسیقی مجلسی، و تعدادی اپرا، ازجمله پیشرفت آدم هرزه (۱۹۵۱)، و سیلاب (۱۹۶۲). استراوینسکی، در کنار شونبرگ، مهم‌ترین آهنگ‌ساز سال‌های اول قرن ۲۰ بود، و بیش از هر کس دیگر در تعیین مسیر موسیقی ۵۰ سال بعد نقش داشت. گسترۀ آثار گوناگون و متنوع او از بالۀ نئوکلاسیک پولچینِلاّ، (۱۹۲۰) تا سمفونی مزامیر (۱۹۳۰) کُرال ـ ارکستری را دربرمی‌گیرد. بعدها در آثاری همچون کانتیکوم ساکروم (سرود مذهبی) (۱۹۵۵)، و بالۀ آگون (۱۹۵۳ـ۱۹۵۷)، تکنیک‌های سریِل را نیز به‌کار گرفت. استراوینسکی در نزدیکی سن‌پترزبورگ به‌دنیا آمد، و پدرش، فیودور استراوینسکی، باس اصلیِ اپرای سلطنتی در این شهر بود. فرآیند خلاقیتِ او را به سه مرحلۀ متمایز می‌توان تقسیم کرد، که با ملی‌گرایی روسی آغاز شده و با نئوکلاسیک‌گرایی ادامه می‌یابد تا به تکنیک دودِکافونی می‌رسد. در ۱۹۰۶ با یکی از خویشاوندان خود به نام نادِژدا سولیما ازدواج کرد. در ۱۹۰۸ قطعۀ ارکستری آتشبازی را به مناسبت عروسی نادیا ریمسکی ـ کورساکوف و ماکسیمیلیان اشتاینبِرگ ساخت، و یک سرود خاکسپاری نیز برای مرگ ریمسکی ـ کورساکوف خلق کرد. اجرایاسکِرتسوی فانتاستیک در ۱۹۰۹ توجه دیاگیلف، مدیر برنامه‌های نمایشی، را به‌خود جلب کرد. در ۱۹۱۴ دیاگیِلف در پاریس اپرا ـ بالۀ پریان بلبل را به‌روی ‌صحنه برد. در سال‌های بین دو جنگ جهانی بسیاری از آثار او در سایۀ نئوکلاسیک‌گرایی ساخته شدند، و نخستین آن‌ها مشخصاً بالۀ پولچینِلاّ (۱۹۲۰) بود، که برمبنای قطعاتی منسوب به پِرگولِزی ساخته ‌شد، و در ۱۹۲۵ کنسرتو برای پیانو همراه با سازهای بادی نیز همین روند را ادامه داد. اُدیپوس شاه، اپرا ـ اوراتوریویی از روی سوفوکلس، نخستین‌بار در ۱۹۲۷ به اجرا درآمد، و پس از آن نوبت به بالۀ ملهم از اثر کلاسیک آپولون موزاژِت (۱۹۲۸)، بالۀ بوسۀ پری (از روی چایکوفسکی)، کاپریچّو برای پیانو و ارکستر، و سمفونی مزامیر رسید که نخستین‌بار در ۱۹۳۰ به رهبری ارنست آنسرمه اجرا شد. در ۱۹۳۷ بالۀ ورق‌بازی اثر استراوینسکی را بالانشین در اپرای متروپولیتن نیویورک به‌اجرا در آورد. در ۱۹۴۰ اجرای سمفونی دو ماژور خود توسط ارکستر سمفونی شیکاگو را رهبری کرد. سمفونی سه‌موومانی قدرتمند او را نخستین‌بار در ۱۹۴۶، ارکستر فیلارمونیک نیویورک اجرا کرد و در ۱۹۴۸ بالانشین اپرای اورفئوس را به‌‌روی صحنه برد. دیدار با اودن، گردآوری آثار نئوکلاسیک استراوینسکی در قالب یک مجموعه را موجب شد، و اپرای ملهم از هوگارت، پیشرفت آدم هرزه، نخستین‌بار در ۱۹۵۱ در ونیز به اجرا درآمد. در این هنگام استراوینسکی با رابرت کرافت، رهبر ارکستر، آشنا شد و تحت تأثیر او به موسیقی سریِل مکتب دوم وین رو آورد. این نشانۀ آغاز سومین دورۀ بزرگ فعالیت آهنگ‌ساز بود. جالب این‌جاست که استراوینسکی تا پس از مرگِ بزرگ‌ترین چهرۀ این مکتب، آرنولد شونبرگ، دست به اکتشاف کامل این عرصه از موسیقی نزد. بالۀ آگون و آثار آوازی مذهبی کانتیکوم ساکروم (۱۹۵۵) و ترِنی ترکیبی از روش‌های دقیق با خلاقیت ملایم آشنای استراوینسکی بودند.

 

---