بورودین، الکساندر (۱۸۳۳ـ۱۸۷۷)
بورودین، اَلِکْسانْدْر (۱۸۳۳ـ۱۸۷۷)(Borodin, Aleksandr)
آهنگ‌ساز روس. در سن‌پترزبورگ به‌‌دنیا آمد و پسر نامشروع شاهزاده‌ای روس بود. در رشتۀ شیمی‌پزشکی (داروسازی) تخصص یافت، اما اوقات فراغت خود را وقف ساختن موسیقی می‌کرد. اپرای شاهزاده ایگور[۱]، مهم‌ترین اثر او، ناتمام باقی ماند؛ این اپرا را نیکلای ریمسکی ـ کورساکوف[۲] و اَلِکْسانْدْر گلازونف[۳] تکمیل کردند و شامل رقص‌های پولوفتسیایی[۴] است. آثار دیگر او مانند سمفونی‌ها، ترانه[۵]ها، و موسیقی مجلسی، با استفاده از تم‌های سنتی روسی ساخته شده‌اند. پدر بورودین، شاهزاده گِده‌آنُف[۶]، او را پسر یکی از سِرف‌های خود قلمداد می‌کرد. بورودین از کودکی به موسیقی و علم علاقۀ یکسانی نشان می‌داد. در ۹سالگی سعی کرد آهنگ‌سازی کند و به او درس موسیقی دادند. هنگام تحصیل در آکادمی پزشکی، علاقه و توجه ویژۀ خود را صرف شیمی کرد، و در دوران تحصیل در آلمان با نوازندۀ پیانو یِکاترینا پروتوپوپوفا[۷] آشنا شد، و در ۱۸۶۳ با او ازدواج کرد. یک سال پیش از آن، او که تا آن هنگام آهنگ‌سازی را نزد خود آموخته بود، شروع به تعلیم‌‌گرفتن از میلی بالاکیرِف[۸] کرد، که در ۱۸۶۹ رهبر ارکستر نخستین سمفونی او نیز بود. در همان سال کار بر روی اپرای شاهزاده ایگور را آغاز کرد و با فاصله‌های نامنظم روی آن کار می‌کرد؛ پارتیتور این اثر را که ریمسکی ـ کورساکوف و گلازونف تکمیل کردند، بخشی از زیباترین آثار او را در خود دارد. از ۱۸۷۲ تا پایان عمر در مدرسۀ پزشکی بانوان، سخنرانی‌های آموزشی دربارۀ شیمی انجام می‌داد و دربارۀ این موضوع رساله‌های مهمی نوشت. به‌رغم شهرتش، به‌سبب نقاط اوجی همچون رقص‌های پولوفتسیایی و حتی کیسمِت (قسمت)[۹]، موسیقی بورودین نیز توجه دقیق‌تری می‌طلبد؛ بهترین اثر او فوق‌العاده غنی و پرتنوع است، بی‌آن که به‌شیوۀ برخی از معاصرانش زننده یا مالیخولیایی باشد. ازجمله آثار اوست: ارکستری. سه سمفونی (سومی ناتمام)؛ در استِپ‌های آسیای مرکزی[۱۰] برای ارکستر (۱۸۸۰). مجلسی. دو کوارتت زهی[۱۱] (۱۸۷۴ـ۱۸۷۹، ۱۸۸۱)؛ سرناد به سبک اسپانیایی[۱۲] برای کوآرتت زهی؛ سوییت کوچک[۱۳] برای پیانو. آوازی. سرناد چهار عاشق برای یک بانو[۱۴] برای کوآرتت صداهای مردانه؛ ترانهها.