الفهرست
الفهرست
نوشتۀ ابن ندیم (ابن‌الندیم) کتابشناس برجسته قرن ۴ق، کتابی به عربی، در فهرست کتاب‌های موجود جمیع ملل، اعم از عرب و غیر آن. این کتاب از قدیمی‌ترین کتاب‌شناسی‌ها در جهان اسلام است که در آن فهرستی از آثار عربی یا ترجمه شده به عربی و مختصری از احوال مؤلفان آن‌ها آورده شده است. این کتاب به‌صورت موضوعی تنظیم شده و ذیل هر موضوع به ترتیب الفبا نام مؤلفان، همراه با شرح زندگی و فهرست آثار آنان آمده است. کتاب حاوی ده مقاله است. مقالۀ اول دربارۀ لغات عربی و غیرعربی، خط و زبان‌های ملل مختلف، کتاب‌های مقدس ادیان گوناگون، علوم قرآنی و اخبار قراء سبعه است و نه مقالۀ بعدی به ترتیب اختصاص دارند به نحویان و لغویان، اخبار و آداب و سیر و انساب، شعر و شاعران، علم کلام و متکلمان، فقه و فقها و محدثان، فلسفه و علوم قدیم، خرافات و سحر و شعبده، مذاهب و اعتقادات، و اخبار کیمیاگران. چون بسیاری از منابع ابن ندیم اکنون موجود نیست، اثر او در برخی اطلاعات منبعی منحصر به فرد است. الفهرست نخستین‌بار به همت گوستاو فلوگل و پس از مرگش به کمک یوآنس رودیگر و اوگوست مولر در ۱۸۷۱چاپ و منتشر شد. در ۱۸۸۹، قسمتی از مقالۀ پنجم، که تا آن زمان ناقص بود، به‌دست آمد که در نشریۀ اخبار شرق منتشر شد. الفهرست را محمدرضا تجدد مجدداً تصحیح و به فارسی ترجمه کرد و در ۱۳۴۳ش به‌چاپ رساند.