کهگیلویه، ایلات
کُهگیلویِه، ایلات
مجموعه‌ای از چند ایل لر و ترک، از قدیم‌ترین گروه‌های چادرنشین و روستانشین جنوب ایران، عمدتاً ساکن کُهگیلویه، متشکل از ایلات آغاجری، بابوئی و جاکی. ایل جاکی بزرگ‌ترین آن‌ها از دو گروه چهاربنیچه و لیراوی تشکیل می‌شد؛ گروه اول مرکب از طوایف بویراحمدی، چرام، دشمن‌زیاری و نوئی، و گروه دوم متشکل از طوایف لیراوی کوه (با طوایف بهمئی، طیبی، شیرعالی و یوسفی) و لیراوی‌دشت. ایل ترک آغاجری از یک قرن پیش، چادرنشینی را ترک کردند و در اطراف بهبهان و ناحیۀ آغاجری ساکن شدند. ایل بزرگ نوئی، متأثر از حوادث اجتماعی قرن ۱۴ق، منقرض شد و اعضای آن به دیگر ایلات کهگیلویه پیوستند. بخش عمدۀ ایلات کهگیلویه یکجانشین شده‌اند، اما بسیاری نیز همچنان چادرنشین‌اند. سردسیر چادرنشینان در شمال و شرق و گرمسیر آنان در جنوب و غرب کهگیلویه برگزار می‌شود. ایلات کهگیلویه یکی از چند گروه بزرگ چادرنشینان ایران را تشکیل می‌دهند. طبق آخرین سرشماری‌ها، جمعیت آنان بیش از ۲هزار خانوار است. خوانین کهگیلویه، به‌ویژه در قرن اخیر، بعضی حوادث خونین را موجب شدند که آخرین آن‌ها شورش عبدالله‌خان ضرغام‌پور و ناصرخان طاهری و همدستان آن‌ها در سال‌های ۱۳۴۱ـ۱۳۴۲ش است.