بیوتات سلطنتی

بیوتات سلطنتی
نام فارسی	بیوتات سلطنتی
سال تاسیس	در روزگار سلجوقیان
علت تاسیس / تشکیل	سازمان‌هایی برای دادن خدمات گوناگون به دربار پادشاهان ایران

بیوتات سلطنتی

سازمان‌هایی برای دادن خدمات گوناگون به دربار پادشاهان ایران. این اصطلاح از اوایل عهد صفوی رواج یافت و در دوره‌های پیشین، ظاهراً معانی متفاوت و محدودتری داشته است. بیوتات به مفهوم دوایر خدماتی نزدیک به دستگاه سلطنت، نخستین‌بار در روزگار سلجوقیان به‌کار رفت. تشکیلات بیوتات سلطنتی در روزگار صفویه گسترش یافت و محل آن در بخش پایانی کاخ شاه بود. سازمان‌های آبدارخانه، فراش‌خانه، خیاط‌خانه (خدمات خانگی)، توپخانه، قورخانه، اسلحه‌خانه، شَعرباف‌خانه (صنعتی و تولیدی)، ضرابخانه و خزانه (امور مالی) و جز آن‌که وظیفۀ برآوردن نیازهای دستگاه شاهی را برعهده داشتند، همگی بیوتات سلطنتی خوانده می‌شدند که ناظر بیوتات، وظیفۀ اداره و نظارت بر امور آن را داشت. پس از ناظر، وزیر و مستوفی قرار داشت. در دورۀ قاجاریه نیز تشکیلات و ادارات حوزۀ بیوتات بسیار گسترده بود تا آن‌جا که خزانۀ دولتی نیز بر آن افزوده شد. پس از آن، در دورۀ پهلوی ادارۀ بیوتات سلطنتی یکی از ادارات وزارت دربار بود و وظیفۀ آن منحصر و محدود به نظارت در ادارۀ برخی کاخ‌های سلطنتی می‌شده است.