لیوشایوچی
لیوشائوچی (۱۸۹۸ـ۱۹۶۹)(Liu Shaoqi)
| لیوشایوچی Liu Shaoqi | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۹۸م |
| درگذشت | ۱۹۶۹م |
| ملیت | چینی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
دولتمرد کمونیست چینی، رئیس‌جمهور چین (۱۹۶۰ـ۱۹۶۵)، و مهم‌ترین قربانی انقلاب فرهنگی چپ‌گرایانه (۱۹۶۶ـ۱۹۶۹). او سازمان‌دهندۀ جنبش کارگری و تحصیل‌کردۀ مسکو و از حامیان پروپاقرص شیوۀ حکومتی شوروی، مبتنی‌بر ادارۀ تک‌حزبی و منضبط کشور، به‌کارگیری نظام درجه‌بندی و امتیازدهی برای ایجاد انگیزه در افراد، و اولویت‌دادن به صنعت در‌برابر کشاورزی بود. این‌ها با دیدگاه‌های مائو تسه‌تونگ مغایرت داشت، ولی لیو در زمان ریاست‌جمهوری، ۱۹۶۰ـ۱۹۶۵، آن‌ها را به اجرا گذاشت. او در جریان انقلاب فرهنگی برکنار شد. لیو پسر دهقانی از اهالی هونان بود و به همان مدرسه‌ای در جانگشا[۱] می‌رفت که مائو در آن تحصیل می‌کرد. او که به سیاست‌های رادیکال علاقه‌مند بود در ۱۹۲۰ برای مطالعۀ کمونیسم به شوروی رفت. در بازگشت به چین در ۱۹۲۱ به حزب کمونیست در شانگهای پیوست. سازمان‌دهندۀ اتحادیه‌های کارگری شد، و پس از پیوستن به مائو در جمهوری سویتی[۲] (جمهوری خلق) جیانگسی، در «راهپیمایی طولانی» ۱۹۳۴ـ۱۹۳۵ شرکت کرد. با تأسیس جمهوری خلق در ۱۹۴۹، به‌سرعت تا مقام نایب‌رئیس حزب ترقی کرد و در ۱۹۶۰ جانشین مائو در مقام صدر (رئیس‌جمهوری) کشور شد. پس از شکست تجربۀ مائوئیستی «جهش بزرگ به پیش» (۱۹۵۸ـ۱۹۶۱) در زمینۀ کمون‌های کشاورزی، لیو که همکاری نزدیک با دنگ شیائوپینگ داشت، در برنامه‌ای برای احیای اقتصاد کشور دیدگاه‌های او را به اجرا گذاشت؛ کمون‌ها را برچیدند، به استفاده از خوابگاه‌ها و غذاخوری‌های جمعی پایان دادند، و بار دیگر بازارهای روستایی به‌راه افتادند و قطعه زمین‌های کشاورزی کمکی خصوصی پدیدار شدند. این برنامه موفق بود، ولی با افزایش شکاف بین درآمدها، آن را بازگشت به سرمایه‌داری قلمداد کردند. «انقلاب فرهنگی» چپ‌گرایانه، لیو و حامیانش، «رهروان سرمایه‌داری»، را هدف گرفت. در اکتبر ۱۹۶۸ کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست او را «فرصت‌طلب، متمرّد و خائن» معرفی و محکوم کرد. وی در آوریل ۱۹۶۹ رسماً از مقام خود برکنار و از حزب اخراج شد. لیو را به کایفنگ[۳]، در استان هِنان[۴]، تبعید کردند، و او در آن‌جا، پس از حبس‌شدن در سرداب بانک متروکه‌ای به ذات‌الریه دچار شد و در نوامبر ۱۹۶۹ درگذشت. در ۱۹۸۰، پس از به‌قدرت‌رسیدن دنگ شیائوپینگ، به لیو اعادۀ حیثیت شد. جیانگ زمین، رئیس‌جمهور چین، در نوامبر ۱۹۹۸ به مناسبت یک‌صدمین سالگرد تولد لیو به ستایش از او پرداخت.