بارکلا، چارلز گلاور (۱۸۷۷ـ۱۹۴۴)

بارْکْلا، چارلز گِلاوِر (۱۸۷۷ـ۱۹۴۴)(Barkla, Charles Glover)

فیزیک‌دان انگلیسی بیشتر مطالعاتش در زمینۀ پدیدۀ تابش ثانویه و پراکندگی پرتو ایکس بود. در پدیدۀ تابش ثانویه، وقتی جسمی تحت تابش پرتو ایکس قرار بگیرد، دوباره از خود پرتو ایکس ثانویه گسیل می‎‎‎کند. او به‌سبب این کشف که پرتوهای ایکس هم، مانند نور مرئی، نوعی تابش الکترومغناطیسی عرضیاند، در ۱۹۱۷ به جایزۀ نوبل فیزیک دست‌یافت. در ویدنِس، لنکشر، زاده شد و در دانشگاه‌های لیورپول و کیمبریج درس خواند. از ۱۹۰۹ تا ۱۹۱۳، در کینگز کالج لندن استاد فیزیک بود. سپس، به دانشگاه ادینبورگ رفت و در آن‌جا استاد فلسفۀ طبیعی شد. بارکلا در ۱۹۰۳، اولین مقاله‌اش را در زمینۀ تابش ثانویه منتشرکرد. او دریافت هرچه اتم سنگین‌تر باشد، ذرّات باردار بیشتری دارد و ذرّات باردارند که پراکندگی‌های پرتو ایکس را پدیدمی‌آورند. او از اولین کسانی بود که بر اهمیت مقدار بار موجود در اتم، و نه صرفاً جرم اتمی آن، برای تعیین موقعیت مکانی عنصر در جدول تناوبی تأکید داشت. بین سال‌های ۱۹۰۴ و ۱۹۰۷، دریافت که عناصر سنگین، برخلاف عناصری با جرم اتمی کم، تابش ثانویه‌ای با طول موج بیشتر از پرتو ایکس اولیه تولید می‌کنند. او همچنین پی‌برد که تابش ناشی از عناصر سنگین‌تر از دو نوع مشخّصه برخوردار است. او این دو نوع تابش را سری K  برای تابش نافذتر، و سری L  برای تابش کم‌نفوذ، نام‌گذاری کرد. بعدها پیش‌بینی کرد که ممکن است سری M  و سری J  نیز، با قدرت نفوذ کمتر، وجود داشته باشند. متعاقب این پیش‌بینی سری M کشف شد.

 

---