ویلبرفورس، ویلیام (۱۷۵۹ـ۱۸۳۳)
ویلْبِرفورس، ویلیام (۱۷۵۹ـ۱۸۳۳)(Wilberforce, William)
اصلاحطلب انگلیسی. در الغای بردهداری در امپراتوری بریتانیا[۱] مؤثر بود. ویلبرفورس عضو گروهی بشردوست با عنوان گروه کلپَمَ[۲] بود که تأثیری بسزا بر سیاستگذاریهای دولت داشت. نامش با مدارس یکشنبه[۳] و انجمن بریتانیایی و خارجی کتاب مقدس[۴] و نیز موضوع الغاي بردهداری گره خورده است. فعالیتهای او نمایانگر تأثیر کوشش افراد بر لغو بردهداری است. ویلبرفورس زادۀ هال[۵] و دانشآموختۀ دانشگاه کیمبریج بود و در ۱۷۷۹ نمایندۀ حوزۀ هال شد. مخالفتش با بردهداری پیامد آشناییاش با تعالیم مسیحیت انجیلی در ۱۷۸۴ بود. عمیقاً درگیر فعالیتهای انجمن دوستان[۶] (کوئیکرها[۷]) و انجمن الغای تجارت برده[۸] شد و در فاصله ۱۷۹۱ و ۱۸۰۵ چندین تلاش ناموفق برای ممنوعیت تجارت برده صورت داد. اما در این دوره حمایت سران حزب ویگ[۹] همچون ویلیام گرنویل[۱۰] و چارلز فاکس[۱۱] را جلب کرد و در ۱۸۰۶ که گرنویل دولت تشکیل داد ویلبرفورس لایحۀ الغای تجارت برده را عرضه کرد که در ۱۸۰۷ به تصویب رسید.