آرکی باکتری ها
آرْکی‌باکتری‌ها (Archaea)
گروهی از موجودات ذره‌بینی تک‌یاخته‌ای فاقد هسته، دارای یک کروموزوم منفرد. بیشتر دانشمندان علم رده‌بندی موجودات زنده[۱] این باکتری‌ها را سلسله‌ای جدا از باکتری‌های دیگر می‌دانند. تا چندی پیش تصور می‌شد که همۀ این گروه بی‌هوازی اجباری‌اند و در حضور اکسیژن می‌میرند ولی گونه‌هایی از آن در آب سرشار از اکسیژن نیز یافت شده‌اند. به‌نظر می‌آید که این وضعیت ابتدایی است و دلالت بر آن دارد که آرکی‌باکتری‌ها با ابتدایی‌ترین اشکال حیات خویشاوندند. به احتمال، این موجودات حدود ۴میلیارد سال پیش، زمانی‌که اکسیژن اندکی در جّو زمین وجود داشت، ظاهر شده‌اند. این موجودات در سوراخ‌های زیر دریا، چشمه‌های آب گرم، دریاچه‌های مرده، و حوضچه‌های نمک یافت می‌شوند و برای زندگی در محل تخلیۀ زباله نیز سازگار شده‌اند. آرکی‌باکتری‌ها را در ابتدا جزو باکتری‌ها رده‌بندی می‌کردند. در ۱۹۹۶، وقتی توالی ژنوممتانوکوکوس جاناشی، نوعی آرکی‌باکتری که در سوراخ‌های زیر دریا با دماهای حدود ۱۰۰ درجۀ سلسیوس زندگی می‌کند، تعیین شد، متخصصان ژنتیک امریکایی دریافتند که ۵۶ درصد از ژن‌های آن به ژن‌های هیچ موجود زنده‌ای شباهت ندارد و درنتیجه، آرکی‌باکتری‌ها موجوداتی بی‌همتا شناخته شدند. در ۱۹۹۴، زیست‌شناسان امریکایی آرکی‌باکتری‌ها را در ناحیۀ جنوبگان[۲]، شمالگان[۳]، مدیترانه، و دریای بالتیک شناسایی کردند.