مالتوس، تامس (۱۷۶۶ـ۱۸۳۴)
مالْتوس، تامِسْ (۱۷۶۶ـ۱۸۳۴)(Malthus, Thomas)
اقتصـــاددان انگلیسی. در رساله‌ای در باب اصول جمعیت[۱] (۱۷۹۸؛ با تجدیدنظر، ۱۸۰۳) بحث کنترل جمعیت را مطرح کرد. عقیدۀ او مبنی بر این‌که جمعیت به‌صورت تصاعد هندسی افزایش می‌یابد و عرضۀ مواد غذایی فقط با تصاعد حسابی رشد می‌کند، اندیشۀ چارلز داروین[۲] را تحت تأثیر قرار داد که انتخاب طبیعی را نیروی محرکۀ تکامل می‌دانست. از دیدگاه مالتوس، جنگ، قحطی و بیماری‌ها ابزار ضروری کنترل رشد جمعیت تلقی می‌شدند. او در ویرایش‌های بعدی کار خود عنوان می‌کند که «محدودیت‌های اخلاقی[۳]» (تأخیر در ازدواج، همراه با خویشتن‌داری جنسی پیش از آن) نیز از افزایش بسیار سریع جمعیت جلوگیری می‌کند. بعدها، پیش‌کسوتان کنترل زاد و ولد (مالتوس‌گرایان جدید[۴]) از این مطلب بهره‌جستند. مالتوس در نزدیکی دورکینگ[۵] در ساری[۶] متولد شد، در کیمبریج تحصیل کرد و به کسوت کشیشی درآمد. در ۱۸۰۵ استاد تاریخ و اقتصاد سیاسی در کالج هیلیبری[۷] شد. اکنون درستی اندیشۀ مالتوس تاحدی پذیرفته شده است. در صورتی که کنترل‌های لازم صورت نگیرد، جمعیت جهان و همچنین مجموعه حیوانات، در مقایسه با رشد منابع حیاتی مورد نیاز آن‌ها، با سرعت بیشتری رشد خواهد کرد. داروین پس از مطالعۀ کار مالتوس، این اصل را مطرح کرد که انتقال یا انقراض گونه‌ها، به عکس‌‌العمل آن‌ها (که تابعی از تغییرپذیری است) به تغییر عوامل زیست‌محیطی بستگی دارد. کتاب‌های اصلی مالتوس در زمینۀ اقتصاد عبارت‌اند از: تحقیقی در ماهیت و روند افزایش اجاره بها[۸] (۱۸۱۵)؛ اصول اقتصاد سیاسی[۹] (۱۸۲۰).