دانش پژوه، محمدتقی (آمل ۱۲۹۰ـ تهران ۱۳۷۵ش)
محمّدتقی دانش‌پژوه (آمل ۳۰ فروردین ۱۲۹۰ـ تهران ۲۷ آذر ۱۳۷۵ش)
| محمدتقی دانش‌پژوه | |
|---|---|
| زادروز |
آمل ۳۰ فروردین ۱۲۹۰ش |
| درگذشت | تهران ۲۷ آذر ۱۳۷۵ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | لیسانس حقوق- دانشکده الهیات دانشگاه تهران |
| شغل و تخصص اصلی | محقق، نسخه‌شناس و کتاب‌شناس |
| آثار | حدود ۵۰ کتاب، ۴۰ فهرست و نزدیک به ۴۰۰ مقاله |
| گروه مقاله | علم کتابداری و کتاب، فرهنگنامه و مرجع‌نویسی |
محقّق، نسخه‌شناس و کتاب‌شناس ایرانی. عضو افتخاری انجمن آسیایی پاریس و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب ایران بود. او را پدر علم نسخه‌شناسی ایران می‌دانند. پس از اخذ لیسانس حقوق از دانشکده الهیات دانشگاه تهران در 1320ش کار خود را به عنوان کمک کتابدار در کتابخانۀ دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و در ۱۳۴۸ش به استادی تاریخ دانشکدۀ ادبیات تهران رسید.
دانش‌پژوه در تاریخ علمِ منطق تبحر داشت. از بنیادگذاران مجلۀ فرهنگ ایران زمین بود. کوشش اساسی و جهانی او فهرست‌نگاری نسخه‌های خطی بود که اهم آن‌ها فهرست‌های کتابخانه‌های معتبر تهران، آستانۀ قم، کتابخانۀ مجتبی مینوی، و لوس‌آنجلس است و نیز مجموعه‌سازی کتاب‌های پژوهشی در زمینۀ تحقیقات ایران‌شناسی و متون و مباحث اسلامی در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران که دامنۀ آن را به بررسی و برگزیدن نسخه‌های خطی برای مجموعه‌های کتابخانه‌های معتبر تهران و بعضی از کتابخانه‌های شهرستان‌ها نیز کشیده بود. او رقمی نزدیک به ۱۰۰هزار نسخۀ خطی را یک‌به‌یک دیده، بررسی کرده و آن‌هایی را که شایستۀ معرفی دانسته با انتشار حدود ۵۰ کتاب، ۴۰ فهرست و نزدیک به ۴۰۰ مقاله شناسانده است. وی بسیاری از اسناد ناشناخته و فراموش‌شده را معرفی کرده است. به جز فهرست نسخه‌های خطی اعم از مستقل و به‌صورت کتاب، آثار او را بیشتر تصحیح کتب شامل می‌شود.
برخی از آثار (تصحیح و ترجمۀ متون کهن)
ترجمۀ قدیم نهایۀ شیخ طوسی
مختصر نافع محقّق حلی
ملل و نحل شهرستانی
نجات ابن‌سینا
تحصیل بهمنیار
منطق ابن مقفّع
تبصرۀ سهلان ساوجی
منطقیات فارابی
اخلاق محتشمی
بخشی از جامع‌التّواریخ
سوانح‌الافکار خواجه رشید‌الدین فضل‌الله همدانی
رسالاتی در موسیقی