ابن حاجب، عثمان (مصر ۵۷۰ ـ اسکندریه ۶۴۶ق)

عثمان بن حاجب;
زادروز	مصر ۵۷۰ق;
درگذشت	اسکندریه ۶۴۶ق
ملیت	مصری
نام اصلی	ابوعمرو عثمان بن عمر دوینی
آثار	کافیه؛ شافیه؛ امالی؛ المقصد الجلیل فی علم الخلیل
گروه مقاله	دین اسلام

(ابوعمرو جمال‌الدین‌ عثمان‌ بن‌ عمر دوینی، معروف به ابن حاجب) نحوی، ادیب و فقیه معروف مصری. چون پدرش منصب حاجبی داشت، شهرت ابن حاجب یافت. در حدود ۶۱۷ق، به دمشق رفت و هفت سال بعد به اجبار به مصر بازگشت. شهرت وی برای تألیف موجز و استادانۀ دو کتاب دستوری با نام‌های کافیه و شافیه، در نحو و صرف، است که بر آن‌ها شروح متعدد نوشته‌اند. این دو اثر نخستین تألیفات زبان عربی است که در اروپا (رم، ۱۵۹۲) ترجمه و منتشر شده است.

از دیگر آثارش: امالی، در تفسیر برخی آیات قرآن و پاره‌ای از مسائل نحوی؛ المقصد الجلیل فی علم الخلیل، در عروض.