ویولا دا گامبا
ویولا دا گامْبا (viola da gamba)
(در ایتالیایی به‌معنای ویول پا) نام ساختگی برای اعضای خانوادۀ ویول، که همگی، از کوچک تا بزرگ، موقع نواختن روی پاها یا بین آن‌ها قرار می‌گرفتند. این سازها برخلاف خانوادۀ ویولن شکم تخت، کلاف‌های کج، شش سیم، و پرده‌بندی داشتند. سازهای کوچک‌تر این خانواده به‌تدریج طی قرن ۱۷ از دور خارج شدند، اما عضو باس آن به‌مثابۀ یک ساز تکنواز و نیز برای اجرای کنتینوئو[۱] باقی‌ماند. بنابراین ویولا دا گامبا در قرن ۱۸ معمولاً به‌معنای ویولِ باس[۲] بود. نمونه‌هایی از کاربرد این ساز را در سه سونات یوهان سباستیان باخ[۳] با هارپسیکورد و نیز اوبلیگاتوهای پاسیون قدیس متّی[۴] این آهنگ‌ساز می‌توان یافت. در دوران اخیر تمامی سازهای این خانواده با موفقیت احیا شده‌اند.