زارچ، روستا
زارْچ، روستا
منطقه‌ای تاریخی در شمال غربی یزد، مطابق با شهرستان کنونی زارچ. روایتی وجود دارد که «زال زر» را مؤسس زارچ می‌داند. همچنین بنابر روایات تاریخی دیگری امیر مبارزالدین محمد و فرزندانش در بلوک میبد و رستاق و قهستان دوازده روستا احداث کردند که از میان آن‌ها می‌توان به مظفرآباد زارچ اشاره کرد. قنات زارچ که از کهن‌ترین قنات‌های ایران است در این منطقه وجود دارد. آب جوی زارچ در یزد مشهور بوده است و با حفر نقب‌های زیرزمینی از آن استفاه می‌کردند. این جوی از آثار ارسلان خاتون همسر سلطان علاء‌الدوله ابوکالیجار است. لسان الحق عبدالوهاب متخلص به محرم نیز از شعرا و بزرگان این ناحیه است که دیوانی در مدح شهدای کربلا دارد. دخمه و آب‌انبار اله‌آباد، قلعۀ تاریخی تخریب‌شدۀ زارچ، مسجد امیرالمؤمنین محلۀ سرده زارچ، آسیاب آبی و آب‌انبار شیر سرچشمه بناهای تاریخی این منطقه‌اند.
در تاریخ معاصر ایران، زارچ دهستان و سپس تا انتهای سال 1401ش یکی از بخش‌های شهرستان یزد بوده و در این تاریخ با انتزاع از شهرستان یزد به شهرستان مستقلی ارتقاء یافته است.